به گزارش روز چهارشنبه اگزیم نیوز، ایده بانکداری اسلامی از همان آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی در کشور ما با تکیه بر اصول و شرع مقدس، در راستای گسترش عدالت و شکوفایی اقتصادی شکل گرفت و قانون عملیات بانکی بدون ربا که مشتمل بر ۲۷ ماده و ۴ تبصره بود در روز هشتم شهریور سال ۱۳۶۲ تصویب شد و دهم شهریور ۱۳۶۲ به تایید شورای نگهبان رسید و از این رو دهم تا هفدهم شهریور هر سال بعنوان هفته بانکداری اسلامی نامگذاری شده است.

قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز پس از چند دهه تحولات قابل توجه در فعالیت بانک‌ها و موسسات اعتباری و در تلاش برای هماهنگ شدن با نوآوری‌های عرصه پولی و بانکداری و تحولات شیوه سیاستگذاری پولی در جهان خرداد امسال، ۱۴۰۳، اجرایی شد که بر اساس آن اولین مسوولیت بانک مرکزی را استقرار بانکداری اسلامی قلمداد و بر تکمیل و به‌روز رسانی الگوی عملیاتی این نوع بانکداری بعنوان یکی از وظایف اصلی این نهاد تاکید کرده است.

در طول این سال ها بانک مرکزی نیز به‌عنوان سیاستگذار پولی و بانکی و ناظر بر فعالیت بانک‌ها و موسسات اعتباری، همواره کوشیده است تا مبانی بانکداری اسلامی را در راستای تحقق اهداف آرمانی آن و با توجه به مقتضیات زمان و تحولات پولی و بانکی در جهان امروز، در کنار سایر اهداف نهایی از جمله مهار تورم و حمایت از رشد اقتصادی و اشتغال پیگیری کند.

هرچند بیشتر، بانکداری اسلامی را به نوعی بانکداری یا فعالیت بانکی تلقی می‌کنند که با احکام اسلام بویژه از دید مقابله با ربا و رباخواری همخوانی داشته باشد بر اجرای قوانین و مقررات مرتبط با بخش پولی و بانکی و انجام عملیات بانکی منطبق با عقود اسلامی نظارت کند اما فرهنگ اسلامی آنچنان از مفاهیم و مضامین اخلاقی و انسانی بالایی برخوردار است که می تواند ظرفیت های زیادی را در اختیار این بخش از اقتصاد قرار دهد.

بعنوان نمونه وفای به عهد و قول و قرارها همواره در شریعت اسلام مورد تاکید قرآن کریم و احادیث مختلف نبوی و امامان معصوم بوده است و ایفای تعهدات در نظام جاری همه کشورها و قوانین مختلف سازمان‌ها همواره مورد تائید بوده است.

دامنه تاکید و التزام بر وفای به عهد و تعهدات تا جایی است که در منشورهای اخلاقی و بیانیه های مختلف سازمان ها چه در اسناد چشم انداز و ماموریت‌ ‌ها و چه در اهداف کیفی، نمودهای عینی و عملی دارد و همواره مورد توجه بوده است.

در بیشتر نظام های اقتصادی منفعت عمل به تعهدات و وفای به عهد در نهایت به مشتریان می رسد و به عبارتی بخش ذینفع آن همان مشتریان و ارباب های رجوعی هستند که ما در صدد دستیابی به رضایت آن‌ها هستیم و بدون تردید تاکید بر این ارزش اخلاقی بازی ۲ سر بُرد را برای مشتری و بنگاه رقم خواهد زد.

البته بی‌تردید، در کنار توجه به ارزش های اخلاقی، سیاست پولی و عملیات نظام بانکی باید منجر به ثبات‌بخشی به اقتصاد کلان برای رشد اقتصادی و مانع تداوم تورم شود که اگر این گونه عمل نشود بیشترین انحراف از اهداف شرع مقدس پدید می آید، همان گونه که در روایتی از پیامبر اسلام(ص) آمده است که، فقر انسان را در آستانه کفر قرار می د.

پایبندی به قول و قرارها در حوزه کسب و کار اولویت نخست است

کارشناس ارشد مرکز نوآوری بانک رفاه در این پیوند گفت: آنچه که در مضمون جایگاه وفای عهد، پراهمیت است و در واقع نتیجه نهایی از آن حاصل می شود این است که پایبندی به قول و قرارها موجب کسب نتایج ارزشمندی می شود که برای هر نهاد فعال در حوزه کسب و کار نیز ارجحیت و اهمیت دارد و در بسیاری امور اولویت نخست است.

محمدسعید شریفان ادامه داد: تحقق بانکداری اسلامی ارکان و الزاماتی دارد که پیش از پرداختن به دیگر جوانب عمومی تر و تخصصی تر، می توان به بخش های مغفول تری از آن نگاه نمود که یکی از آن ها همین جایگاه قول و قرارها در این نظام بانکداری است.

وی اظهار داشت: زمانی که در کسب و کار بانکداری اسلامی در مسیر بازاریابی و جذب و نگهداشت مشتریان قدم بر می داریم و همت می گماریم، بر اساس قرارهایی که با مشتری خود می گذاریم اقدام به تنظیم‌گری و تصمیم سازی می‌کنیم و توقع داریم مشتری ما بر آن‌ها پایبند بوده و در سوی دیگر نیز مشتری براساس این اعتماد به التزام به تعهد، خود را برای دریافت قول و قرارهایی که به او داده شده است محق دانسته و بر همین مبنا شروع به برنامه‌ریزی می کند.

شریفان یادآور شد: از سوی دیگر همه ساله توسط کارشناسان نظام بانکداری کشور برنامه هایی در قالب های سمینارها و کنفرانس های بانکداری اسلامی با هدف ترویج و گسترش آن و همچنین اعلان دست یافته های جدید در این زمینه اجرا می شود و بتازگی طرح های تسهیلاتی بانک ها با مضامین اسلامی تر و از طرفی تامین منابع پروژه های کشوری با استراتژی ابزار تامین مالی اسلامی مدرن به سرمایه گذاران بخش های مختلف اقتصادی پیشنهاد می شود.

کارشناس ارشد مرکز نوآوری بانک رفاه اضافه کرد: واحدهای نظارتی و سیاستگذاری در بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور نیز به طور مستمر بر نظارت و کنترل قوانین و مقررات مرتبط با آن مشغول هستند ولی باید این سوال را مطرح کرد که آیا در مسیر درستی حرکت می کنیم؟ و آیا تمام این اقدامات در صورتی که به قول و قرارمان با مشتری به واقع عمل نکرده باشیم درست است؟

وی خاطرنشان کرد: بدون تردید وفای به عهد و الزام به قول و قرارها، ۲ مضمون و مولفه کلیدی تر برای تحقق نظام نامه بانکداری اسلامی است تا ضمن رعایت پایبندی به این مفهوم، بتوانیم اصول و قواعد اصولی‌تر و بنیادی تر را در مسیر حرکت خود روشن و شفاف نماییم و از ظرفیت های بانکداری اسلامی بهتر بهره مند شویم و شاهد رشد و شکوفایی کشور و رضایت مندی هرچه بیشتر مشتریان باشیم.

وی با اشاره به مصادیق کم رنگ شدن قول و قرار ها در نظام بانکداری ایران گفت: سال ها برخی بانک ها، طرح های تسهیلاتی با شرط سپرده گذاری مشتریان و بعضا با مضامین اسلامی را ارایه دادند ولی به دفعات دیده شد، با وجود سپرده گذاری مردم، بهنگام دریافت تسهیلات با بیان دلایلی مانند، مخالفت بانک مرکزی با نرخ تسهیلات اعطایی و یا نبود منابع، از اعطای وام سرباز زدند و یا با تغییر شرایط اولیه، وام های دیگری را به سپرده گذاران و متقاضیان تسهیلات پرداخت کردند که بطور معمول بازده کمتری برای مشتری و سود بیشتری برای بانک داشت.

شریفان تصریح کرد: از سوی دیگر، پایبندی دریافت کنندگان تسهیلات بانکی به الزام در پرداخت بموقع قسط تسهیلات در بسیاری ار موارد کمتر از گذشته شده است که بدون تردید تورم زیاد و رکورد اقتصادی در عدم پایبندی به قول و قرارهای مشتریان موثر است و سیستم بانکداری اسلامی باید با توجه ارزش و جایگاه قول و قرار در تحقق بانکداری اسلامی به تقویت داخلی و خارجی این ارزش اقتصادی از طریق تعیین دستورالعمل‌ها و فرهنگ سازی مبادرت کند.

دهم تا هفدهم شهریور هر سال بعنوان هفته بانکداری اسلامی نامگذاری شده است.