نشریه ژاپنی دیپلمات در گزارشی با بررسی ابعاد مختلف احیای جاده ابریشم با ورود اولین قطار ترانزیتی چین به ایران نوشت: این طرح در قالب بخشی از تلاش پکن برای یکپارچه سازی کشورهای منطقه، ایران را به قطب تجاری حوزه اوراسیا بدل خواهد کرد.
این مقاله که به قلم دکتر «سودا راما چندران» محقق و روزنامه نگار هندی و کارشناس امور سیاسی و امنیتی در حوزه کشور های جنوب آسیا نوشته شده، قطار «یی وو - تهران» را که فوریه گذشته میلادی (بهمن 1394) احیای جاده ابریشم در مسیر ایران و چین را کلید زد، «تاریخ ساز» و عامل توسعه روابط دو کشور توصیف کرده است.
پیش بینی می شود سطح تجارت پکن و تهران که از 4 میلیارد دلار در 2003 به بیش از 53 میلیارد دلار در سال 2013 رسیده بود، در سال های آینده با تقویت روابط تجاری دو کشور همچنان به روند رو به افزایش خود ادامه دهد.
در سفر ماه ژانویه (بهمن 1394) «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین به تهران، دو کشور توافق کردند که سطح تجارت خود را به بیش از 600 میلیارد دلار در دهه پیش رو افزایش دهند.
خط ریلی مستقیم ایران و چین که بخشی از طرح ابتکاری «یک کمربند، یک جاده» رئیس جمهوری چین است، در کنار تسهیل روابط تجاری دو کشور، می تواند نقشی مهم در تبدیل ایران به قطب تجاری مهم منطقه اوراسیا داشته باشد.
این طرح یک منبع در آمد برای ایران و عامل استحکام پیوند اقتصادی این کشور با مرکز و شرق آسیا و نیز اروپا است.
«آریامن باتنگر» مشاور امور سیاسی، صلح و امنیت موسسه «فردریش ابرت» هند در این رابطه می گوید : قطار «یی وو - تهران» نشانگر برنامه چین برای یکپارچه سازی منطقه و سرمایه گذاری ویژه این کشور در سال های اخیر در ایران و آسیای میانه به خصوص در حوزه زیرساختی است.
وی می افزاید : با این حال این تنها یکی از پروژه های توسعه ارتباطات منطقه ای چین و موجب پیوند این کشور به آسیای مرکزی، خلیج فارس و غرب آسیا است. این در حالی است که پروژه ریلی جاده ابریشم گاهی از سوی کارشناسان با کریدور اقتصادی چین و پاکستان مقایسه می شود. (خطوط ریلی این کریدور اقتصادی قرار است بندر گوادر در جنوب غربی پاکستان را با عبور از ایالات «خیبر پختونخوا» و «بلوچستان» به شهر کاشغر چین متصل کند.)
«راجا موهان» تحلیلگر امور استراتژیک برجسته هندی در این رابطه می گوید : مسیر تجاری ایران با خطرهای امنیتی کمتری مواجه است. وی می افزاید : عبور خطوط راه آهن از رشته کوه های قراقروم (در کریدور اقتصادی پاکستان و چین) خود یک چالش بزرگ مهندسی است.
موهان در ادامه می گوید : این در حالی است که کریدور اقتصادی ایران و چین تنها نیازمند بازسازی خطوط ریلی در مسیر میان چین، ایران و آسیای میانه است.
نشریه دیپلمات در پایان این گزارش با اشاره به دو دستگی در میان مقام های هند به عنوان رقیب تجاری و سیاسی چین در واکنش به طرح ابتکاری این کشور، با «شیام ساران» وزیر امور خارجه پیشین هند به گفت و گو پرداخته است.
وی معتقد است : بخشی از ویژگی های این طرح در حقیقت می تواند موجب تقویت ارتباط هند با بازارهای مصرفی و منابع مورد نیاز این کشور شود.
ساران می افزاید: دهلی نو در عوض دیدن بندر گوادر پاکستان به عنوان رقیب هند در پروژه توسعه بندر چابهار، باید با تهران و چین در توسعه بنادر ایران و راه ها و خطوط ارتباط ریلی این کشور مشارکت نماید.