به گزارش روز دوشنبه اگزیم نیوز، احتمالا تاکنون بارها و بارها نام مازوت به گوشتان خورده است و قطع به یقین پس از شنیدن این واژه به یاد آلودگی هوا می‌افتید. مازوت که در فضای صنعتی با نام نفت کوره معرفی می‌شود، یک فرآورده به‌دست آمده از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید به‌دست می‌آید و چون سیاه‌رنگ است به نام نفت سیاه نیز خوانده می‌شود.

علت اصلی این مسئله که نام مازوت در ایران با آلودگی عجین شده این مسئله است که در فصل سرد به واسطه مصرف این سوخت در سطح کشور به خصوص در نیروگاه‌ها شاهد ایجاد آلودگی در هوا هستیم و پدیده وارونگی نیز میزان و شدت این آلودگی را تشدید می‌کند.

چرا نیروگاه‌ها در فصل زمستان مازوت می‌سوزانند؟

با وجود ذهنیت گرفتن مردم از مازوت یک سوال بسیار مهم‌ وجود دارد که پاسخ به آن می‌تواند ابعاد وسیع‌تری از ماجرای مازوت‌سوزی در کشور را عیان کند. بر این مبنا رسیدن به جواب این پرسش که چرا نیروگاه‌ها به خصوص در فصل سرد با علم به پدیده وارونگی هوا مازوت مصرف می‌کنند؟ بسیار اهمیت دارد.

به منظور پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانیم، سوخت اصلی استفاده شده در بسیاری از نیروگاه‌های کشور، سوخت گاز طبیعی است. به معنای دیگر همه واحدهای نیروگاه بر مبنای گاز طبیعی طراحی و فرایند پیچیده تولید برق بر این اساس طراحی می‌شود.

همین مسئله موجب می‌شود، اولویت همه واحدهای نیروگاهی برای مصرف سوخت گزینه گاز طبیعی باشد اما با رسیدن فصل زمستان واحدهای تولید برق به سوی استفاده از مازوت و سایر سوخت‌های مایع حرکت می‌کنند.

علت این مسئله در نگاه اول ممکن است اقتصادی به نظر برسد و قیمت پایین‌تر مازوت نسبت به گاز طبیعی دلیل این مسئله باشد اما با علم به اینکه قیمت سوخت نیروگاهی نزدیک به صفر است، همه انگیزه‌های اقتصادی در جهت مصرف مازوت رو به صفر می‌رساند.

ناترازی گاز طبیعی ریشه مازوت سوزی در فصل زمستان

گزینه بعدی نامزد شده برای پاسخ به این پرسش، ناتوانی متولیان تامین سوخت نیروگاهی یعنی وزارت نفت در تامین گاز طبیعی است. از طرفی میزان تقاضای برق سبب می‌شود که نیروگاه حرارتی در کشور مجبور به تولید برق باشد و همین مسئله زمینه حرکت به سوی سوخت‌های جایگزین را تقویت می‌کند.

نکته جالب توجه در این موضوع آن است که نیروگاه‌داران بخش خصوصی و بخش دولتی هیچ علاقه‌ای به مصرف سوخت مایع ندارد.

در همین راستا، ناصر اسکندری معاون راهبری تولید شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی ضمن اشاره به معایب استفاده از مازوت در واحدهای نیروگاهی، گفت: میزان سولفور استفاده شده در مازوت بسیار بالاست که این ماده زمینه خورندگی بسیار زیاد رد تجهیزات نیروگاهی را به وجود می‌آورد.

معاون راهبری تولید شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی تاکید کرد: یکی از هزینه‌های تولید برق، هزینه تعمیر و نگهداری است که مصرف مازوت در واحدهای نیروگاهی این هزینه را تا ۲۴ درصد افزایش می‌دهد.

اسکندری با اشاره به دلایل استفاده مازوت در واحدهای نیروگاهی گفت: متولی تامین سوخت نیروگاهی وزارت نفت است و متاسفانه ناترازی گاز در فصل زمستان به دلیل افزایش قابل توجه مصرف بخش خانگی سبب می‌شود تا سهم گاز طبیعی نیروگاه‌ها مشابه صنایع محدود شده و این بخش‌های تولید برق برخلاف میل خود مجبور به استفاده از سوخت مایع شوند.

با توجه به جزئیات ارائه شده، به نظر می‌رسد، واحدهای نیروگاهی اولین متضرر جدی مصرف سوخت مایع در واحدهای نیروگاهی هستند، به معنای دیگر اگر مسئله ناترازی گاز طبیعی به موضوعی قابل حل در کشور بدل نمی‌شد، هیچگاه شاهد مصرف مازوت در واحدهای نیروگاهی کشور نبودیم و به دنبال آن زمینه ایجاد آلودگی هوا نیز مهیا نمی‌شد.

مصرف مازوت در سال ۱۴۰۱ به ۲۷۴۰ میلیون لیتر رسید

در همین راستا، عباس علیان کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: بارها دیده شده که نیروگاه‌ها به عنوان مقصر استفاده از مازوت به خصوص در فصل زمستان معرفی می‌شوند اما نکته مهم این است که هزینه تعمیر و نگهداری واحدهای نیروگاهی با استفاده از مازوت افزایش یافته و استفاده از این سوخت به نیروگاه آسیب می‌رساند.

این کارشناس انرژی افزود: اگر مسیر ایجاد آلودگی هوا به دلیل مصرف مازوت را دنبال کنیم، متوجه می‌شویم، ناترازی گاز طبیعی به دلیل مصرف قابل توجه بخش خانگی در فصل زمستان اصلی‌ترین عامل مصرف مازوت و به دنبال آن آلودگی هوا است.

لازم به ذکر است در سال ۱۴۰۱ میزان مصرف مازوت در نیروگاه‌های کشور به عدد ۲۷۴۰ میلیون لیتر رسیده است.