مدیریت بازار ارز همواره یکی از چالش‌ها و موضوعات مهم روسای کل بانک مرکزی بوده است. اهمیت مدیریت بازار ارز از آن حیث است که هرگونه التهاب و ناآرامی در این بازار بر بازارهای دیگر به صورت افزایش قیمت‌ها منعکس می‌شود.

بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران بر اصل سیاسی بودن نرخ ارز و تاثیر آن بر قیمت کالاها اذعان دارند و بر این اساس مدیریت این بازار شاخصی برای عملکرد روسای بانک‌ مرکزی و دولت‌هاست.

طی سال‌های گذشته یکی از موضوعاتی که به صورت مستقیم بر نرخ ارز تاثیر گذاشته اخبار برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام است. در اردیبهشت ۱۳۹۷ با خروج آمریکا از برجام نرخ ارز سیر صعودی را در پیش گرفت و روسای بانک مرکزی در این سال‌ها در کنترل و مدیریت آن ناموفق بودند. پس از شروع به کار دولت سیزدهم کاهش التهاب و کنترل بازار ارز جزو نخستین اولویت‌های کاری مسوولان بانک مرکزی به ویژه رییس کل بانک مرکزی قرار گرفت.

در دو ماه گذشته با وجود اخبار منفی و مثبت در مورد برجام شاهد افزایش نرخ دلار بودیم و این امر نگرانی‌های بسیاری را در جامعه ایجاد کرده بود. همچنین شاهد به‌هم‌ریختگی بازار ارز به دلیل افزایش نرخ دلار و گرانی‌های افسارگسیخته بودیم.

در دولت‌های گذشته همواره در این شرایط تیم‌های اقتصادی به دخالت در بازار ارز با ارز پاشی‌های مقطعی و احساسی عمل می‌شد اما در این دوره تیم اقتصادی دولت و در راس آن بانک مرکزی با درایت و دوراندیشی و با دعوت از بخش خصوصی فعال در عرصه ارز و برگزاری جلسات کارشناسی تصمیم به اقدامی اساسی گرفت.

تصمیم تیم اقتصادی برای تحقق چهار هدف تامین نظر صادرکنندگان، تعدیل نرخ ارز بدون استفاده از ذخایر ارزی، رضایت و آرامش عمومی مردم در دسترسی به ارز در هر زمان و امکان خرید ارز از صرافی‌های سراسر کشور، کاهش تقاضای ارز در بازار غیررسمی و بازگشت مردم به فضای رسمی بود.

پس از اجرای طرح معاملات دلار با نرخ توافقی در صرافی‌های مجاز شاهد توقف افزایش نرخ ارز و تعدیل نرخ آن و آرامش در بازار مربوطه بودیم.

با اجرای طرح مذکور و فراهم آوردن شرایط لازم برای فروش ارز صادرکنندگان، تمایل آنها برای انجام این امر و تامین ارز موردنیاز روزبه‌روز گسترش یافت و یک عرضه و تقاضای درست در بازار رسمی شکل گرفت.

پس از راه‌اندازی بازار توافقی و تسهیل شرایط عرضه ارز صادرکنندگان به متقاضیان با نرخ توافقی از طریق صرافی‌های عضو بازار متشکل، پیش‌بین می‌شد روزهای آرام و شرایط پایداری را تجربه کنیم.

در کمتر از یک ماه از راه‌اندازی معاملات توافقی ارز بازار نسبت به روزهای قبل آرامش و ثبات بر معاملات و بازار حاکم و عرضه و تقاضا هم تقریباً یکسان شد. تجربه ماه‌های گذشته نشان داده که اگر اتفاقات خاصی مثل بحث‌های سیاسی و اخبار جدیدی از تحریم‌ها و مذاکرات نرسد بازار همچنان در همان مسیر آرام خود پیش می‌رود. تا زمانی که صرافی‌ها در حال فروش ارز توافقی هستند و نیاز مردم هم برطرف می‌شود نوسان شدیدی در بازار نخواهیم داشت.

کامران سلطانی زاده- دبیر کل کانون صرافان ایران