بازار کار ایران نیاز به تغییر نگرش دارد و تنها از طریق تاثیرگذاران فرهنگی و متخصصان اجتماعی این تغییر حاصل خواهد شد و اگر می خواهیم جامعه ای پویا داشته باشیم باید جایگاه واقعی کسب و کار را در کشور نهادینه کنیم. پایگاه خبری تحلیلی اگزیم نیوز با هدف بررسی وضع کنونی کسب وکار و نیز گذر از مدل های سنتی و حرکت به سوی توسعه کسب و کار با بهره گیری از روش های نوین و کار آمد گفتگوئی تفصیلی را با دکتر مسلم خانی مدرس دانشگاه و پژوهشگر برتر کشوردر حوزه خلاقیت و نوآوری، کار آفرینی و شناخت بازار انجام داده که متن کامل این گفتگو درپی می آید:

جایگاه کنونی کسب و کار در اقتصاد ایران چگونه است و وضعیت کنونی را چگونه ارزیابی می کنبد؟

کسب و کار در ایران با وجود این که هنوز در بسیاری از بخش ها سنتی است اما با شتاب در حال حرکت به سمت استفاده از مدل های جدید و استفاده از روش ها و فناوری های نوین است. اکنون در ایران جامعه به سوی استفاده از روش های جدید کسب و کار پیش می رود و در بخش های مختلف اقتصاادی و صنعتی شاهد بروز خلاقیت ها و دستاوردهای بسیار ارزشمندی هستیم که می تواند در آینده نه چندان دور کسب و کار را در کشورمان رونق بخشد. 

در این میان کار آفرینی و ایجاد شغل های جدید مبتنی بر روشهای علمی و دانش بنیان با شتاب مطلوبی در حال نهادینه شدن است وبا توجه به وجود زیر ساخت های مطلوب می توان در اینده نزدیک جایگاه و موقعیت ایران را در فضای کسب و کار ارتقا داد اما برای تحقق این هدف نیازمند عزمی ملی و حمایت های دولت هستیم.

در کسب و کارهای جدید چه عواملی تاثیر گذار هستند؟

 برای تحول در نظام کسب و کار  توجه به مثلث کار افرینی دارای اهمیت ویژه است و امروزه در کشورهای توسعه یافته به ویژه کشورهای اروپائی و امریکائی این مثلث برای کار آفرینان راهگشا بوده است. به عبارت دیگر می توان گفت که در دنیای کارآفرینی یک مثلث طلایی تعریف شده که یک ضلع آن انسان کارآفرین است که 65 درصد سهم دارد و یک ضلع دیگر آن طرح یا ایده کارآفرینی است که وزن آن 20 درصد است و مابقی، ابزار کار و امکانات کارآفرینی است که 15 درصد سهم دارد. لذا اگر به باور جمع دو ضلع اول و دوم که 85 درصد می شود برسیم قطعا موفق خواهیم شد.

ما در کسب و کارهای جدید به دنبال نوآوری و اکتشاف در کنار استفاده از خلاقیت هستیم و باید ایده ها تبدیل به محصول شود تا به هدف مورد نظر دست یابیم  و بطور کلی جایگاه کسب و کار نوین در دنیای کار آفرینی یعنی استفاده از کسب و کار های نوین.

 وضعیت کنونی فضای کسب و کار و کار افرینی در ایران چگونه است؟

فضای کسب و کار در ایران خوشبختانه در حال تحول است بطوری که اکنون 22700 نفر کار آفرین حوزه دانش بنیان در کشور داریم و هرچند نمی توان گفت رقم بالائی است ولی این میزان با توجه به فضای اقتصادی کشور مطلوب است و نسبت به جمعیت 23 میلیونی شاغل کشور رقم خوبی است و یا در حوزه نانو و بایو رشد 600 درصدی را شاهد بوده ایم و 214 موسسه حرفه ای در این بخش فعال هستند. 

در سال های اخیر ساخت پارک های فناوری تحول شگرفی در تولید ایده و خلاقیت ایجاد کرده است و 48 خدمات جدید در حوزه های مختلف علمی در این 68 پارک  انجام می شود و پارک های فناوری ایده را به نمونه های آزمایشگاهی می رسانند.

 همچنینی در حوزه کار آفرینی و کسب و کارهای خانگی نیز کشورمان با شتاب در حال استفاده از روش های نوین برای فعالیت این بخش است و از سال 89 تا 94 در این حوزه رشدی 17 برابری را شاهد بوده ایم.

 گفتنی است افزون بر روش های سنتی و یا مشاغل قدیمی که در بخش خانگر فعال بودند و اکنون از فناوری های نوسن استفاده می کنند به تازگی در اصفهان گروهی از مشاوران در بخش های مختلف دارالمشاوره مجازی راه اندازی کرده اند و یا در مشهد دارالترجه مجازی شروع به کار کرده است.

طی سال های اخیر در حوزه کسب و کارهای خرد و کسب و کارهای مبتنی بر ( آی. تی)  گام های بزرگی برداشته شده است و این کسب و کارها با اقبال خوبی مواجه شده است و در این مسیر حمایت ها ، تسهیلات و مشوق های خوبی نیزیش بینی  شده است.

همچنین در بخش کشاورزی استفاده از روش های نوین کشت رونق تولید محصولات ارگانیک را به همراه داشته است و در زمینه باغداری نیز خوشبختانه به سوی تولید محصولات عاری از سموم شیمیائی در حال حرکت هستیم و تولید غذا و میوه سالم در کشور در حال افزایش است.

 یکی دیگر از دستاورد های ارزشمند کسب شده موفقیت در تولید گیاهان داروئی است و تولید این دارو ها با بالاترین استانداردها در حال انجام است و ایران برند معتبری در این زمینه به شمار می رود.

 در بخش  صنعت نیز با تکیه بر دانش و تلاش صنعتگران کشورمان موفقیت های خوبی را در باز مهندسی و بومی سازی کسب کرده ایم و بر اساس نیاز های کشور باز مهندسی در بسیاری از بخش های صنعت در حال افزایش است.

با توجه به مطالب یاد شده باید تاکید کرد که ذات کار آفرینی بر ایده های نو استوار است و ایده تبدیل به نواوری شده و در نهایت منجر به تولید اختراع و یا ابداع می شود.

حمایت های دولت از توسعه فضای کسب و کار را چگونه ارزیابی می کنید؟

 دولت با اعطای وام های کم بهره، معافیت های مالیاتی و بیمه های و نیز برخی مشوق های دیگر درصدد توسعه کارآفرینی در کشور است و نیز حمایت از کار آفرینان و ایده پردازان در 4 پارک فناوری  از اقدام های موثر برای تحرک در زمینه فضای کسب و کار کشور به شمار می رود. همچنین معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری نیز از طریق صندوق نوآوری و شکوفائی  از حامیان کار آفرینی در کشور است و برنامه های حمایتی متنوعی را در دست اقدام دارد.

نقش استارت تاپ ها در توسعه کسب و کار چگونه است؟

  استارتاپ یک سازمان موقت است که با هدف یافتن یک مدل کسب و کار تکرارپذیر و مقیاس پذیر بوجود آمده است. استارت تاپ ها در کشور در حال افزایش هستند و این مراکز که برای تجاری سازی ایده ها فعالیت می کنند به عنوان یک روش نوین در فضای کسب و کار حضور دارند و بر اساس آمارها 4012 استارت آپ  به صورت جدی در کشور فعالیت دارند.

ایده های نو چه جایگاهی در توسعه فضای کسب و کار دارند؟

ایده می تواند منجر به خلق ایده جدید تری شود و از همین ایده های نو جهان به سوی رشد و تکامل حرکت می کند و دنیای جدید از ایده ها در مسیر رشئ و توسعه خود بهره گرفته است و باید گفت که صاحبان ایده الزاما دارای تحصیلات دانشگاهی نیستند و هر فردی می تواند خالق ایده باشد.

در اروپا  شرکت ها و سازمان هائی هستند که فرشتگان نجات نام دارند و از ایده ها حمایت کرده و با پذیرفتن ریسک های احتمالی برای خلق ایده ها  و تامین مالی آنها فعالیت می کنند اما در کشورمان جای چنین نهاد هائی خالی استو در بحث تامین مالی ایده های نوبا چالش جدی مواجه هستیم.

با وجود تمام چالش های موجود به تازگی الگوی جدید را برای توانمند سازی، اشتغال پذیری و کار آفرینی دانشجویان طراحی کرده ایم و نام آن را تاک دانش انتخاب کردیم و امید است این الگو بتواند راهگشای تولید کار آفرینی باشد.

تاک دانش با اولویت توانمندسازی، اشتغال‌پذیری و کارآفرینی پیش‌بینی شده‌ و منظور از توانمندسازی، دادن قدرت به شخصی برای انجام عمل است به معنای این که وقتی یک فرصت شغلی پیدا می‌کنیم، باید نسبت به حفظ و تداوم آن نیز مبادرت داشته‌ باشیم.

دانشجویان باید بتوانند نسبت به تجاری‌سازی ایده‌های خود اقدام کنند، فرآیندی که سبب شکل‌گیری ایده در ذهن می‌شود باید در قالب تولید کالا و خدمت به بازار عرضه شود زمانی که این مهم تحقق پیدا کرد یک اقدام کارآفرینانه شکل گرفته‌است.

گفتنی است که باید فرهنگ توجه و احترام به ایده به ویژه در سازمان ها و اداره های دولتی نهادینه شود  و الگوی پذیرش ایده و حمایت از آن مورد احترام همگان باشد تا بتوانیم به سوی تعالی و پیشرفت با استفاده از خرد جمعی حرکت کنیم.

 کار آفرینی یعنی نو اندیشی و تحول در نگرش ها که با استفاده از تمام ظرفیتها به سوی آینده با چشم اندازی روشن حرکت می کند.