به گزارش اگزیم نیوز، «غلامرضا مصباحی مقدم» روز دوشنبه در نشست خبری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، اظهار داشت: کمیته فقهی بازار سرمایه در سال ٨٦ راه اندازی شد که این کمیته دارای پنج صاحب نظر در فقه، حداقل یک نفر از اساتید حقوق، اقتصاد و دو نفر از اساتید بازار سرمایه است که از سال تشکیل تاکنون ٢٢۴ جلسه برگزار کرده که در سال ٩٩ حدود ٢١ نشست و هفته ای یکبار برگزار کرده است.

وی خاطرنشان کرد: طی سال‌های گذشته تاکنون ابزارهای مالی اسلامی جدیدی طراحی و به اجرا درآمده که بازار سرمایه را عمق بخشیده و توسعه داده که حتی فواید و منافع این ابزارهای مالی به صورت ملی مورد استفاده قرار گرفته است.

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: از آنجا که دولت در بودجه سالانه، از اسناد خزانه استفاده می کند در سال جاری حدود ٨٠ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی انتشار اسناد خزانه داشته است.

وی گفت: اوراق دیگر مربوط به اوراق مرابحه عام است که برای خریدهای دولت مورد استفاده قرار می گیرد و شرکت ها هم قادر به استفاده از این اوراق هستند.

مصباحی مقدم با اشاره به مصوبات سال ۹۹، تصریح کرد: نخستین مصوبه طراحی ابزارهای مالی جدید تحت عنوان اوراق منفعت مبتنی بر عوارض آزادراه ها است، براین اساس سازنده آزادراه می تواند آن را به شرکت بهره‌برداری واگذار کند.

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: این اوراق این امکان را فراهم می‌کند تا منافع شرکتی که واگذار شده از طریق عوارض عبور و مرور خودروها تامین شود که تاکنون استفاده زیادی از این ابزار مالی شده است.

رییس کمیته فقهی سازمان بورس اظهار داشت: ابزار دیگر، اوراق مرابحه برای تامین مالی فعالیت‌های پیمانکاری است، دارایی پایه این اوراق عبارت از فعالیت های پیمانکاری است، اصل اوراق مرابحه در سال ٩١ در بازار سرمایه به کار گرفته شد و موضوع این اوراق نوعی خدمت پیمانکاری است.

وی با بیان اینکه سومین ابزار، پذیره‌نویسی اوراق مرابحه برای شرکت است، تاکید کرد: برای اینکه در بازار سرمایه مشوقی ایجاد تا اوراق خریداری شود، اوراق مرابحه را به کسر عرضه می‌کنند یعنی قیمت آن پایین تر از قیمت اسمی است تا مشوقی برای خریداران ایجاد شود.

ابزار اوراق سلف برای تولیدکنندگان مسکن

مصباحی مقدم چهارمین اوراق را مربوط به اوراق سلف ذکر کرد و افزود: در گذشته از این اوراق برای محصولاتی مانند نفت، گندم، خودرو و مرغ منتشر شده اما اکنون قرارداد سلف برای ساخت و فروش مسکن به قیمت معین نیز در سررسید مشخص طراحی شده است.

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: شرکت هایی که به دنبال ساخت و ساز هستند می توانند از این ابزار در بازار سرمایه استفاده کنند، از این طریق مسکن پیش فروش می شود که باید نسبت به متراژ مورد نظر یا واحد ساخته شده باشد که به صورت تدریجی ساخته و به متقاضیان واگذار می شود.

وی افزود: اگر فرد ۱۰۰ برگه ۱۰ میلیون تومانی خریداری کند که در کل رقم یک میلیارد تومان می شود در این صورت می تواند یک یا چند واحد مسکونی مورد نظر که قیمت آن قبلا مشخص شده، خریداری کند.

مصباحی مقدم فواید استفاده از  اوراق سلف را یادآور شد و افزود: این نوع اوراق تولیدکنندگان مسکن را از وجود مشتری مطمئن می کند و خریدار را از قیمت خرید آسوده خاطر خواهد کرد.

اوراق منفعت برای تامین مالی شرکت نفت

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار درباراه پنجمین اوراق نیز گفت: اوراق منفعت برای تامین مالی شرکت نفت است، شرکت نفت برای اینکه از منابع مالی استفاده کند و یک میدان گازی را استخراج کرده و مورد بهره برداری قرار دهد، تقاضا کرد تا از این اوراق برای میدان گازی فاز ۱۲ پارس جنوبی استفاده کند که با انتشار این اوراق موافقت شده است.

وی افزود: چاه های نفت دارای منافعی هستند که افراد می توانند با خرید این اوراق از منافع آن یعنی تفاوت قیمتی موجود در این اوراق در هنگام خرید، بهره مند شوند.

اوراق منفعت مبتنی بر سهام

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: ششمین ابزار، اوراق منفعت مبتنی بر سهام است، پیشنهاد دهنده آن شرکت تامین اجتماعی است که تاکنون سه هزار میلیارد تومان تقاضا برای انتشار اوراق منفعت داشته اند.

مصباحی مقدم ادامه داد: سهام همچنان که دارای مالکیت است قابل اجاره هم است، سهام دارای منافعی است که قابل انتقال به غیر است؛ بنابراین بدون اینکه سهام فروخته شود سهام در اختیار شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی قرار می گیرد اما منافع آن با انتشار اوراق به خریداران منتقل می شود.

اوراق گواهی صرفه جویی انرژی

رییس کمیته فقهی سازمان بورس با اشاره به هفتمین اوراق موجود، گفت: اوراق دیگر با عنوان اوراق گواهی صرفه جویی انرژی تصویب شده است، پیشنهاد دهنده این اوراق وزارت نیرو است که برای صرفه جویی در مصرف گاز منتشر شده و به این صورت است که گاز صرفه جویی شده به اوراق تبدیل می شود.

مصباحی مقدم خاطرنشان کرد: اوراق گواهی صرفه جویی انرژی، نشان دهنده مالکیت مقدار مشخصی از انرژی صرفه جویی شده است که توسط نهادهای تخصصی و فنی برای بهینه سازی انرژی و محیط زیست استفاده می‌شود و قابل معامله در بازار است.

اوراق بیمه اتکایی

ییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: هشتمین ابزار، اوراق بیمه اتکایی است، شرکت های بیمه خسارت های خود را در شرکت های بیمه اتکایی بیمه می کنند و بیمه مرکزی ایران انجام عملیات بیمه اتکایی خود را با انتشار اوراق به بازار سرمایه منتقل می کند.

صندوق سرمایه گذاری برای جلوگیری از ضرر و زیان سهام عدالت 

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: نهمین مورد تخصیص صندوق سرمایه گذاری با دو نوع واحد سرمایه گذاری در شرکت های بورس است.

وی گفت: اکنون با سهام عدالت روبرو هستیم، زمانی که سهام عدالت در بازار عرضه می شود ممکن است با برخی از مسایل روبرو شویم و یا حجم زیادی از سهام عدالت توسط دارندگان آن در بازار عرضه شود که این امر سبب خسارت افراد می شود که برای پیشگیری از این امر برای دارندگان سهام عدالت صندوقی طراحی شده است.

مصباحی مقدم گفت: نخستین واحد این صندوق برای واحدهای عادی است که این واحدها  قابل فروش نیستند بلکه فقط قابل ابطال هستند و با حداقل قیمت از ناحیه واحدهای ممتازی که مربوط به این صندوق هستند، مورد تضمین قرار می گیرند.

رییس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: واحد عادی حداقل سود دارند که نمی گذارند ضرری به خریداران این واحدها وارد شود، واحدهای ممتاز حداقل و حداکثر ندارند، ابطال نمی شوند و قابل انتقال به غیر هستند و با طراحی چنین صندوقی مانع از خسارت به افرادی که ریسک پذیر نیستند، خواهیم شد.

وی با اشاره به سایر مصوبات بیان داشت: جایگزینی دارایی پایه در قراردادهای آتی از دیگر مصوبات بود، از آنجا که قرارداد آتی، قرارداد مشتقه ای است برای پوشش ریسک نوسانات قیمت و قبلا در کالاهایی مانند زعفران به کار گرفته شده بود، در مورد کالاهای دیگر هم تصویب شد که اگر در هنگام عقد قرارداد احتمال جابه جایی و تغییر کالا مشخص شود ولی از نظر صفات و قیمت نزدیک به کالای وعده داده شده باشد و ضمنا فروش در زمان سررسید رخ دهد، مانعی ندارد.

مصباحی مقدم با تشریح ماهیت فقهی سهام، گفت: غالبا حقوقدانان معتقد هستند که سهم عبارت است از حقی مالی، مربوط به شرکتی حقوقی و خریداران سهام مالکیت شان نسبت به آن شرکت حقوقی است، نه اینکه به خود دارایی قابل انتقال باشد ولی نظر مشهور فقها این است که سهم، حصه ای از مالکیت آن شرکت است. بنابراین همچنان که افراد می توانند در بازار سهم خود را بفروشند شرکت ها نیز می توانند سهم خود را اجاره دهند یا منافع غیر از آن را به دیگری منتقل کنند.