اگزیم بانک مالزی در 29 اگوست 1995 میلادی بوجود آمد. از همان اوایل پیدایش این بانک در اقتصاد مالزی، وظیفه اصلی آن توسعه خدمات مالی، جذب سرمایه گذاری های خارجی و حمایت از صادرات کالا و خدمات و توسعه راهبردی اقتصاد مالزی بوده است. حوزه های تامین مالی اگزیم بانک مالزی شامل می شوند از: تامین مالی صادرات کالاها، تضمین پروژه های فنی و مهندسی در حال انجام در خارج از کشور، کمک به جذب سرمایه گذاری و قراردادهای مطمئن با طرف مقابل، سرمایه گذاری در بخش لجستیک و حمل و نقل. اگزیم بانک مالزی توسعه بانکداری اسلامی را در سرلوحه فعالیت های خود قرار داده است و در تمامی خدمات مالی خود به بحث شریعت اسلامی توجه ویژه ای دارد. بانک توسعه صادرات مالزی تنها نهاد مالی توسعه ای این کشور است که وظیفه ایجاد توازن در تراز تجاری و توسعه خدمات مالی در حوزه تخصصی تجارت بین المللی را بر عهده دارد.

در سال 2018 میلادی اقتصاد مالزی با رشد اقتصادی 4،7 درصدی به روند گذشته و پر از رشد خود ادامه می داد (رشد اقتصادی سال 2017 برابر بود با 5،9 درصد) این رشد اقتصادی بر اثر برنامه های بلند مدت دولتی در کنترل تورم، افزایش تقاضای عمومی و توسعه همکاری های بین المللی در مالزی بوجود آمده است. البته باید توجه داشته باشیم بخش بزرگی از رشد اقتصادی مالزی در اثر حمایت های گسترده از کسب و کارهای کوچک و متوسط (SME) که به واقع موتور محرک رشد اقتصادی و توسعه صنعتی هر کشوری هستند، بوجود آمده است. در واقع کسب و کارهای کوچک و متوسط بیش از 101 میلیارد دلار در اقتصاد مالزی ارزش افزوده ایجاد کرده اند و بیش از 7،2 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور را تشکیل می دهند. در نتیجه کسب و کارهای کوچک و متوسط رشد 37،1 درصدی در میزان تولید و رشد 17،3 درصدی در توسعه صادرات داشته اند.

بانک توسعه صادرات مالزی وظیفه تامین مالی و توسعه صادرات کسب و کارهای کوچک و متوسط در این کشورها را داراست. این وظایف توسط بخش های مختلف این بانک اعم از بخش بازاریابی، بخش بیمه، تجزیه و تحلیل مالی و امور سهام داران به بهترین شکل ممکن در حال انجام است. تاکنون بیش از 83 درصد از خدمات گیرندگان بانک توسعه صادرات مالزی همین کسب و کارهای کوچک و متوسط هستند بقیه خدمات گیرندگان شامل می شوند از شرکت های بزرگ و شرکت های سهامی خاص. این آمار از یک رویکرد توسعه ای متوزان و عملکرد ستودنی در اگزیم بانک مالزی خبر می دهد.

بطور همزمان اگزیم بانک مالزی در برنامه راهبردی افق چشم انداز سال 2025 میلادی خود توسعه خدمات بانکداری اسلامی را به عنوان هدف اصلی تعیین کرده است. در نتیجه این برنامه توسعه خدمات بانکداری اسلامی میزان خدمات مالی اسلامی اگزیم بانک مالزی بایک رشد 8،8 درصدی در سال 2018 نسبت به سال قبل به رقم بیش از 47،6 میلیون دلاررسیده است. این استراتژی هماهنگ رشد اقتصادی مالزی را تا سال 2025 میلادی تضمین می کند. پس اگزیم بانک مالزی تا پایان سال 2025 به یک بانک اسلامی با شیوه های نوین ارزیابی عملکرد و حفظ سرمایه تبدیل خواهد شد. در برنامه های عملیاتی اگزیم بانک مالزی آمده است که باید این بانک بوسیله یک رویکرد سه جانبه حفظ سرمایه، حفظ دارایی و بهینه سازی بازگشت سرمایه به یک کسب وکار پایدار در اقتصاد مالزی تبدیل شود.

اصلی ترین اهداف راهبردی اگزیم بانک مالزی در افق چشم انداز 2025 میلادی:

• اگزیم بانک مالزی بر  بخش های محروم اقتصادی که نیازمند تامین مالی صادراتی هستند تمرکز می کند.
• تقویت همکاری های استراتژیک با نهادهای مالی بین المللی
• ارائه خدمات مالی 100 درصد اسلامی برای در بخش توسعه صادرات
• تقویت خدمات مالی و بازرگانی به کمک مشاوران بین المللی
• بازاریابی هدفمند بر اساس کشور و کالاهایی که بیشترین تاثیر بر رشد اقتصادی مالزی را دارند.
• ارائه بهترین و باکیفیت ترین خدمات مالی در حوزه بیمه، ضمانت نامه برای رشد متوزان تراز تجاری مالزی

اگزیم بانک مالزی به شرکت های این کشور کمک می کند تا صادرات موفق تری داشته باشند و حتی آنها به ورود به بازارهای خارجی جدید و تغییر رویه های سنتی تجاری تشویق می کند. اگزیم بانک مالزی یکی از شرکت های زیر مجموعه وزارت اقتصاد و دارایی این کشور است. در جدول زیر پرتفوی اگزیم بانک مالزی بر اساس میزان ارائه خدمات مالی متعارف جهانی و نوع اسلامی آن بصورت متمایز و تفکیک شده ارائه شده است.

همانطور که طبق فوق مشاهده می شود اگزیم بانک مالزی بیشترین میزان خدمات مالی را به بخش خدمات حمل و نقل و لجستیک ارائه  می دهد، بخش تولیدات کشاورزی سنتی و خرد بیشترین میزان خدمات بانکداری اسلامی را دریافت می کند و از طرف دیگر بخش تامین مالی صادرات و دولتی کمترین میزان خدمات بانکداری اسلامی را می گیرند یا به اصطلاح خدمات متعارف بانکداری را دریافت می کنند.

در شکل زیر به تفکیک کشورهای دریافت کننده خدمات مالی و میزان خدمات مالی دریافت شده توسط اگزیم بانک مالزی را بررسی می نماییم.

همانطور که طبق شکل فوق مشاهده می شود بیشترین میزان خدمات مالی بصورت داخلی به مشتریان موجود در مالزی ارائه داده شده است که طبیعی است، پس از آن به آسیا، اروپا، خاورمیانه. نکته قابل تامل اینکه بیشترین خدمات مالی  اسلامی ارائه داده شده، به کشورهای قاره اروپا ارائه داده شده! و یکی از کمترین میزان خدمات بانکداری اسلامی به کشورهای منطقه خاورمیانه ارائه شده است. خدمات بانکداری اسلامی به قاره آمریکا نیز تقریبا صفر است.

در جدول زیر اطلاعاتی مختصر از ترازنامه اگزیم بانک مالزی ارائه داده شده است.

بانک توسعه صادرات مالزی برای مدیریت ریسک های عملیاتی خود استراتژی مشخصی را دنبال می کند، راهبردهای مدیریت ریسک بر اساس هدف اصلی حفاظت از سرمایه های مادی و معنوی (مانند برند) بانک در مقابل خسارات احتمالی از طریق مدیریت موثر ریسک ها تدوین شده است. برنامه راهبردی مدیریت ریسک اگزیم بانک مالزی در تحقق چشم انداز اصلی این بانک که تبدیل شدن به یک موسسه مالی بین المللی موثر در اقتصاد مالزی و تجارت بین الملل است، نقش بسیار پررنگی دارد، از جمله اهداف برنامه مدیریت ریسک اگزیم بانک مالزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شفاف سازی مسئولیت های بانک در برابر ریسک ها: بانک به وضوح نقش ها و مسئولیت های طرفین درگیر در معاملات تجاری را در کل فرآیند مدیریت ریسک مشخص می کند. هدف نهادی و مسئولیت اصلی بانک درک درست ریسک های احتمالی و اینکه آیا می توان این ریسک ها را به نحو درستی مدیریت کرد. اگزیم بانک مالزی یک تیم مجرب برای مدیریت ریسک های احتمالی در نظر گرفته است.
• ایجاد یکپارچگی بین مدیریت ریسک و تمام فعالیت های بانک: از آنجایی که مدیریت ریسک یکی از اصلی ترین فعالیت های بانک است، اگزیم بانک مالزی مدیریت ریسک را با تمامی فعالیت های راهبردی و عملیاتی خود ادغام کرده است.
• ارزیابی جامع ریسک ها در تمامی فعالیت ها: تمامی ریسک هایی که بانک به طور احتمالی با آنها مواجه است، به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار می گیرند، ارزیابی ریسک ها بر اساس یک فرآیند سه مرحله ای انجام می شود: شناسایی ریسک ها، اندازه گیری و تعیین مقیاس برای ریسک ها و ارزیابی ریسک ها.
• ایجاد مکانیزم های موثر کنترل ریسک: مکانیزهای کنترل ریسک شامل می شوند از: تدوین سیاست گذاری ها، تدوین دستور العمل ها، رویه ها و محدود سازی ریسک ها. مدیریت ریسک یک فرآیند و معیار مشخص برای کنترل و مهار ریسک ها ایجاد می کند این فرِآیند با تدوین شاخص های کمی تکمیل می شود. واحد مدیریت ریسک در نهایت بصورت تضمین شده باید یک مکانیزم کنترل ریسک برای فعالیت های عملیاتی بانک تدوین نماید.
• ایجاد سیستم نظارتی و گزارش دهی در مدیریت ریسک: اگزیم بانک مالزی بوسیله سیستم های نظارتی بر اساس گزارش های واحد مدیریت ریسک فعالیت ها، سرمایه و پرتفوی سرمایه گذاری خود را برای مدیریت هرچف بهتر ریسک ها دائما تغییر می دهد. هیات مدیره بصورت منظم گزارش های واحد مدیریت ریسک را دریافت و بررسی می کنند.
• ارزیابی عملکرد و کنترل های داخلی در جهت مدیریت ریسک: بانک یک سیستم بازبینی و ارزیابی عملکرد موثر برای حمایت از فرآیند مدیریت ریسک خود ایجاد کرده است. فرآیند های مدیریت ریسک و ارزیابی عملکرد بصورت بی طرفانه و مستقل توسط ارزیابان داخلی و خارجی انجام می شود.
• ارزیابی ریسک های عملیاتی: ریسک های عملیاتی، ریسک هایی هستند که به صورت ذاتی در بخش های مالی، سیستمی و بازاری وجود ندارد. این ریسک ها به تعیین بودجه در بخش های مالی، ریسک های فرآیندی و سیستمی و خطرات ناشی از خرابی در سیستم های داخلی می شود.

محمد پورسردار- کارشناس ارشد بازرگانی بین المللی