چندی پیش بود که معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل سازمان امور مالیاتی، متن پیش‌نویس اصلاح قانون مالیاتی را ابلاغ کرد. پیش‌نویس قانون اصلاح مالیات مستقیم، با چهار هدف، اجرای نظام مالیات بر جمع درآمد اشخاص حقیقی، ساماندهی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، معرفی مالیات بر عایدی دارایی و ایجاد یکپارچگی در مقررات ناظر بر اجرای فرآیندهای این سه حوزه در دستور کار قرار گرفت. همچنین در این اصلاحیه، مکانیزم اخذ مالیات از املاک، سهام، ارز، سود سپرده‌ها و سایر دارایی‌ها به روز شده است.

در همین رابطه، مهدی پازوکی اقتصاددان در گفت وگو با ا«گزیم نیوز» با اشاره به یش‌نویس اصلاح قانون مالیاتی می گوید: در وهله نخست، مهم ترین و اساسی ترین اصلی که باید در سیستم مالیات ستانی کشور مد نظر قرار گیرد، اصلاح درآمدهای پایدار در دولت آن هم از طریق مالیات ستانی است.

به گفته این اقتصاددان، دولت می تواند با اصلاح روش های مالیات ستانی، منابع جدید درآمدی برای خود خلق کرده تا از این طریق، ، مخارج و هزینه های دولت تامین شود.  

اما موضوعی که مورد اشاره پازوکی قرار می گیرد این است که در ایران نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی رقم پایین حدود ۷.۵ درصد است.  این در حالی است که این نسبت در کشورهای اطراف ایران، مثل ترکیه ۲۰ درصد، در مالزی ۲۶ درصد و  در اسکاندیناوی  ۵۰ درصد است.  

از این رو، بنا به اظهارات پازوکی، در اقتصاد ایران دو موضوعی که در بحث مالیات ستانی وجود دارد؛ «فرار مالیاتی» و «معافیت های مالیاتی» است که باید به سمت صفر سوق داده شود.

این اقتصاددان  در ادامه با تاکید بر اینکه باید جلوی فرار مالیاتی گرفته شود، می گوید: متولیان مالیاتی باید این را در نظر داشته باشند که افراد خوش حساب را نباید جریمه کرد، بلکه باید از طریق گستره مالیاتی و گسترش پایه های مالیاتی ، جلوی فرار های مالیاتی گرفته شود.

او در اینجا به ذکر مثالی می پردازد  و می گوید: خیلی از تعاونی های مسکن دکانی برای ساخت و ساز و توزیع رانت در اقتصاد شده اند،  در حالیکه  کسی آنها را مورد مواخذه قرار نمی دهد و بابت فعالیتشان هم مالیاتی پرداخت نمی کنند. خب باید جلوی این نوع فرارهای مالیاتی را گرفت.

این اقتصاددان بر این باور است که باید از تجربه کشورهای توسعه یافته در زمینه مالیات ستانی بهره گرفت تا جلوی فرارهای مالیاتی گرفته شود. چراکه با روش و مدیریت سنتی قطعا موفق نخواهیم شد راه به جایی نخواهیم برد. پازوکی  تحقق  این امر را نیز  تکیه بر تکنولوژهای روز دنیا و سیستم های پیشرفته مالیات ستانی در دنیا می داند.

البته او در اینجا این پیشنهاد می دهد که سیستم اطلاعات گمرک باید در اختیار سیستم بانکی و سیستم بانکی در اختیار سیستم مالیاتی قرار بگیرد. اگر اینها در کنار هم باشند می توان با فرار مالیاتی مبارزه خواهیم کرد. چرا که به گفته پازوکی، جابجا کردن رقم های بالا به صورت چمدانی صورت نمی گیرد، بلکه از طریق نظام بانکی است، بنابراین از طریق رصد و ردیابی اطلاعات بانکی است که می توان افرادی که اقدام به پولشویی می کنند و مالیات پرداخت نمی کنند، را شناسایی کرد و جلوی فرارهای مالیاتی را گرفت. 

این اقتصاددان در ادامه و در پاسخ به این پرسش که آیا  مالیات ستانی از سپرده های بانکی شیوه درستی است یا خیر، اظهار می کند: به شدت با مالیات ستانی از سپرده های بانکی و پس اندازهای مردم مخالف هستم. به طور مثال، یک کارمندی که مالیات بر حقوق خود را پرداخت کرده، چرا دومرتبه باید از پس انداز مالی یا سپرده مالی او در بانک، مالیات اخذ شود.

پازوکی بر این باور است که با اتخاذ چنین شیوه  مالیات ستانی، آن هم در شرایط نااطمینان اقتصادی، پول ها به سمت بازارهای کاذب مثل «ارز و طلا» هدایت خواهند شد که تبعات منفی بر اقتصاد خواهد شد. از این منظر و در شرایط فعلی این شیوه مالیات ستانی را به صلاح نمیدانم.

پازوکی در پایان  می گوید: مالیات ستانی  به شیوه صحیح، نیازمند یک اراده جدی وهمگانی در سطح کلان است.