راه اندازی بازار متشکل ارزی باز هم به تاخیر افتاد و انطور که رییس سازمان بورس و اوراق بهادار دیروز اعلام کرد عمده ترین دلیل این تاخیر چینش و برنامه ریزی دقیق بانک مرکزی برای صحیح تر عملیاتی شدن این بازار پولی است. این در حالی است که مسئولان این بازار نیز اعلام کرده اند که این بازار فعلا افتتاح نمی شود.

شاپور محمدی در این باره معتقد است قطعا بانک مرکزی برای بازار متشکل ارزی، استراتژی دقیق و بازیگران متناسب با شرایط بازار کشور را انتخاب خواهد کرد تا موفقیت قابل توجهی را رقم بزند، ما آماده ایم تا تجربیات، قوانین و دستورالعمل های بازار سرمایه را در اختیار آنها قرار دهیم.

این در شرایطی است که در هفته های اخیر خبر راه اندازی بازار متشکل ارزی روی قیمت ارز در بازار اثر مناسبی بر جای گذاشته به طوریکه قیمت دلار در حدود 2 هزار تومان در دو هفته گذشته کاهش یافته و اکنون در کانال 11 هزار تومان قرار دارد.

کارشناسان معتقدند راه اندازی این بازار می تواند قیمت دلار را به زیر 10 هزار تومان نیز برساند زیرا به ورود ارزهای خانگی منتهی شده و از انجا که اسکناس در این بازار مبادله می شود اثر آن روی بازار فوری تر است. به علاوه قیمت گشایش ارز در این بازار که برخی می گویند زیر 11 هزار تومان است اثر زیادی روی جریان ارزی می گذارد و باعث کاهش بیشتر قیمت می شود.

برخی گمانه زنی ها حکایت از آن دارد که در حدود 20 میلیارد دلار ارز خانگی در کشور وجود دارد که عرضه این رقم اسکناس می تواند قیمت دلار را به کانال 7 هزار تومان نیز وارد کند.

با این حال عوامل متعددی در زمینه قیمت ارز دخیل هستند و نمی توان با صراحت چنین پیش بینی قیمتی را تایید یا رد کرد. به عنوان مثال کاهش قیمت ارز روی تراز تجاری اثرگذار است و می تواند ارزهای صادراتی را تحت الشعاع قرار دهد و یا میل به صادرات را کاهش دهد و در نتیجه همه این عوامل روی بازار ارز و قیمت آن اثرگذار است و اگر قرار است این بازار را مورد بررسی دقیق تر قرار دهیم لازم است تا همه عوامل اثرگذار را با هم ببینیم.

به تحلیل اگزیم نیوز در حال حاضر در طرف تقاضا به نظر می رسد مشکلات کشور تا حد زیادی مرتفع شده باشد. تقاضای کاذب در بازار از بین رفته و شاهد تقاضای سفته بازی نیستیم.

واردات کاملا منطقی شده و واردات کالاهای مختلف بر اساس ارز آزاد و نیمایی است و فقط کالاهای اساسی و دارو از ارز 4200 تومانی استفاده می کنند. این به معنی آن است که جلوی اتلاف منابع ارزی به شدت گرفته شده است.

موضوع اصلی در سمت عرضه ارز است. در این بخش درآمدهای نفتی با کاهش چشمگیری روبرو شده است. اما با توجه به افزایش صادرات فولاد و پتروشیمی درآمدهای این بخش ها افزایشی بوده است. صادرات محصولات معدنی اما کاهش یافته است.

البته متاسفانه آمارهای تجارت خارجی کشور در سال جاری به روز نیست و آخرین آمار مربوط به بهار است که در آن به رغم افزایش 44 درصدی حجم صادرات اما به دلیل کاهش قیمت های جهانی، ارزش صادرات 1.2 درصد کاهش یافته است.

بر این اساس در مجموع ارزی که به کشور برمی گردد در مجموع کاهشی است اما ارز فولاد و پتروشیمی که در سامانه نیما عرضه می شود به نظر می رسد با رشد روبرو شده باشد.

اما نکته مهم آن است که جهان در حال ورود به یک دوره رکودی است و نگاهی به بازارهای جهانی و امارهای اقتصادی اقتصادهای بزرگ این موضوع را تایید می کند.

آخرین آمارها نشان می دهد رشد اقتصادی المان نیز در نیمه اول سال جاری میلادی منفی شده است و این به معنی هشدار جدی برای آغاز رکود جهانی است. اقتصاد چین که بزرگترین خریدار مواد معدنی ما است در حال تجربه شرایطی است که در 27 سال گذشته نادر بوده و این موضوعات تهدیدهای جدی برای اقتصاد ایران به ویژه درآمدهای ارزی آن است.

در چنین وضعیتی دولت باید تمهیدات لازم و رعایت زمانی برای ورود ارزهای خانگی به بازار را در دستور کار خود قرار دهد تا بتواند پیش از آن که سایر عوامل کنترل بازار را از دست دولت خارج کند بتواند نسبت به تعادل بازار اقدام کند.

در چنین شرایطی دولت می تواند با کاهش قیمت ارز، سایر بازارها را نیز تا پایان سال به تعادل برساند و در صورتی که حتی اگر به دلایل فوق الذکر قیمت ارز بخواهد افزایش یابد به دلیل وجود بازارهای مناسب و ذخایر قابل قبول و سطح عمومی قیمت های قابل پذیرش خواهد توانست از بروز بحران در بازار ارز و سایر بازارها جلوگیری کند.

این در حالی است که تجربه سال 97 نشان می دهد آنچه باعث شد بازار ارز از کنترل خارج شود خروج ترامپ از برجام نبود بلکه ارز 4200 تومانی بود که قطعا چنین تجربه ای بار دیگر تکرار نمی شود و این به معنای ان است که بدنه سیاستی و اجرایی در بازار ارز در حال حاضر قوی تر از گذشته است.

نکته دیگر که ضرورت راه اندازی سریع بازار متشکل ارزی را گوشزد می کند ان است که اکنون دست نقدینگی روی ماشه بوده و در جستجوی یک بازار مناسب است و اگر دولت برای بازار ارز تدبیری نیندیشد نقدینگی بار دیگر به آن رسوخ خواهد کرد و این به معنای اشوب در همه اقتصاد کشور است.