بازار متشکل ارزی هنوز راه نیفتاده و راه اندازی این بازار مهم به نظر می رسد به تعویق افتاده با این حال همانطور که رییس کل بانک مرکزی دیروز اعلام کرد بازار ارز روند کاهشی خود را همچنان ادامه می دهد تا جایی که در دو روز دو هزار تومان افت را تجربه کرده است.

با این حال بازار متشکل ارزی مراحل پایانی خود را نیز پشت سر گذاشته و مانعی برای راه اندازی آن وجود ندارد و قانون آن نیز ابلاغ شده و همانطور که همتی گفته عملیات ثبت نام از صرافی ها هم تا حدی انجام شده است.

با این حال باید این بازار پس از فراهم شدن زیرساخت‌های لازم اقدام به فعالیت کند و فشار برای فعالیت زودتر این بازار می‌تواند سبب اجرای این طرح همراه با نواقصی شود که اهداف این بازار را تحت‌الشعاع قرار دهد.

کارشناسان معتقدند بازار متشکل ارزی در شفاف سازی معاملات ارزی به صورت اسکناس نقش بسیار موثری را ایفا می کند و به این معاملات سر و سامان داده و آنها را شفاف خواهد کرد اما این به شرطی است که خرید و فروش ارز برای همگان آزاد بوده و قیمت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود و مداخلات بانک مرکزی و جهت دهی به بازار را شاهد نباشیم.

در این ارتباط رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با ایرنا گفت: جذابیت قیمتی در بازار متشکل ارز باعث افزایش حجم ورود ارز توسط صادرکنندگان به کشور می شود و این بازار می تواند جلوی رانت و فساد را گرفته، قیمت ارز را کاهش دهد و تعادل منطقی در بازار ایجاد کند.

محمدرضا پورابراهیمی افزود: اگر برنامه‌ جامعی که برای این بازار در نظر گرفته شده است اجرا شود حتما این بازار می تواند به ساماندهی بازار ارز کمک کرده و از رانتی که در اقتصاد وجود دارد جلوگیری کند.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: از مشکلات سال 97 این بود که صادرکنندگان، ارز خود را به کشور نمی آوردند و به ناچار با استفاده از روش ها و بخشنامه های مختلف تلاش می‌شد تا آنها ترغیب به این کار شوند.

پور ابراهیمی اضافه کرد: اما پس از راه اندازی بازار متشکل، نرخ ارز خودش به صادرکنندگان این علامت را می‌دهد که ارز را به کشور وارد کنند زیرا برای آنها جذابیت قیمتی خواهد داشت.

وی یادآور شد: تاکنون صادر کنندگان به دلیل جذابیت پایین، تمایل نداشتند که ارز خود را در بازار نیما عرضه کنند، اما با راه اندازی بازار متشکل ارز و افزایش جذابیت قیمتی، بخش عمده ای از ارزی که تاکنون به کشور باز نمی گشت در آینده وارد بازار کشور خواهد شد.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: بازار متشکل، منابع ارزی کشور را افزایش داده و رانت های موجود ناشی از تفاوت قیمت در سامانه نیما را کاهش می دهد.

پور ابراهیمی اضافه کرد: با کاهش تقاضا برای ارز و عرضه بیشتر از طریق بازار متشکل، قیمت ارز نیز به تعادل خواهد رسید.

وی به بخشنامه دیروز بانک مرکزی درباره بسته سیاستی نحوه برگشت ارز حاصل از صادرات اشاره کرد و گفت: بر اساس این بخشنامه، صادرکنندگان می‌توانند بخشی از ارز خود را به صورت اسکناس در صرافی ها عرضه کنند. این تصمیم با استقبال صادرکنندگان مواجه شده و میزان ورود ارز را افزایش می دهد و این موضوع دیروز باعث افزایش عرضه و کاهش قیمت ارز شد.

در این رابطه رییس هیات موسس کانون صرافان نیز معتقد است بازار متشکل ارزی باید به گونه ای طراحی شود که هر گونه رانت را در بازار از بین ببرد نه این که خود ایجاد کننده رانت باشد.

در این بین به گزارش اگزیم نیوز این بازار با قراردادهایی که در نحوه عملیات آن تعریف شده قادر است بازار ارز را به خوبی کنترل و مدیریت کرده و از نوسانات شدید در آن جلوگیری کند.

به عنوان مثال در تابلوی معاملات فقط حجم و قیمت پیشنهادی درج می‌شود و سیستم پایین‌ترین قیمت عرضه‌کننده و بالاترین قیمت تقاضا‌کننده را مبنای قرار داده و این دو قیمت را همگن می‌کند و این قیمت افتتاحیه بازار در هر روز خواهد بود. این مساله کمک می کند تا تورش قیمت های پرتی که به سیستم وارد می شود حذف و اثرات آن به نحو چشمگیری خنثی شود.

از طرفی دامنه تغییر قیمت ارز از آخرین قیمت معاملاتی در روز گذشته و اولین قیمت معاملاتی در ابتدای روز، میزان تغییر قیمت ارز از لحظه بازگشایی بازار تا اتمام ساعت کار بازار مشخص می‌شود.

هدف از تعیین این دامنه برای هر روز، مدیریت نرخ ارز در بازار است. به علاوه در صورتی که شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای باشد که کاهش یا افزایش نرخ ارز بیش از دامنه تعیین شده بود، هیات مدیره فورا تشکیل جلسه داده و پس از تحلیل بازار ارز، در صورت غیرواقعی نبودن این تغییرات، پیشنهاد افزایش دامنه تغییر نرخ را به بانک مرکزی ارائه می‌کند و بانک مرکزی به‌سرعت باید به این پیشنهاد پاسخ دهد. در صورت موافقت، برای آن روز، یا چند روز، دامنه تغییرات قیمت افزایش می‌یابد.

در این رابطه احمد حاتمی یزد، کارشناس ارشد مسایل بانکی و ارزی معتقد است بازار متشکل ارزی علاوه بر شفافیت باعث می شود اطلاعات بازار ارز دقیق و کارآمد شود.

به گفته وی نرخ ارز در بازار ازاد اکنون تابع هیچ منطقی نیست و همین موضوع باعث التهاب در بازار می شود و نوسانات جدی را در آن ایجاد می کند که این مشکل با کمک بازار متشکل ارزی برطرف خواهد شد.

به علاوه حضور بانک مرکزی در این بازار بر خلاف بازار آزاد منطقی تر خواهد شد چراکه تنها در شرایطی که بازار به طور غیرطبیعی رفتار کند بانک مرکزی وارد خواهد شد. وی افزود این بازار طرف عرضه و تقاضا را در بازار ارز رقابتی می کند و در نتیجه نتایج مورد انتظار در بازار نقدی فراهم خواهد شد.