تخصیص ارز 4200 تومانی برای واردات در مدت کمتر از یک سال پیش بسیار مورد حمله کارشناسان قرار گرفت و اکنون در مرحله ای هستیم که تقریبا تخصیص ارز مذکور آخرین نفس های خود را می کشد بطوریکه با تصمیمات جدید اتخاذ شده قرار است تا ارز 4200 تومانی از روی کالاهای اساسی برداشته شود و ارز نیمایی برای همه کالاها اعم از اساسی  غیر اساسی در نظر گرفته شود.

در این بین بررسی های اگزیم نیوز از حذف ارز 4200 تومانی در حوزه های مختلف نشان می دهد که این تصمیم در تعادل بخشی به این بازارها اثرات فوق العاده ای داشته است. به عنوان مثال زمانی که ارز 4200 تومانی از محاسبه قیمت محصولاتی ماننده فولاد و محصولات فولادی، فلزات پایه و محصولات مختلف پلیمری و شیمیایی ها حذف شد قیمت در این بازارها که به صورت سرسام آوری رشد کرده بود متوقف و حتی کاهش یافت.

این در حالی است که ارز 4200 تومانی در همه این بازارها باعث رشد فعالیت های دلالی شد.

برخی محصولات با ارز 4200 تومانی وارد می شد و با ارز بازار آزاد از کشور خارج می شد. دولت هم معتقد بود ارد از طبقات ضربه پذیر حمایت می کند اما واقعا نتیجه این تصمیمات کاملا برعکس بود. به عبارتی متاسفانه در یک سال اخیر، ارز دولتی کارایی لازم را نداشته و باری از دوش مردم برنداشته است.

حتی محصولاتی که مواد اولیه آن با ارز دولتی تامین می شده، افزایش قیمت های عجیب و غریبی تجربه کرده اند. اما حالا دولت بر سر آن است تا تخصیص این نوع ارز را ملغی اعلام کند.

برخی کارشناسان اما معتقدند برخی صنایع از این تصمیم آسیب می بینند و برخی دیگر این تصمیم را ضروری می دانند و معتقدند نباید از اول ارز 4200 تومانی تعیین میشد. صنایعی مثل داروسازی، دامپروری، کاغذسازی، خودرو و قطعه سازی، تایر، روغن نباتی و... از این موضوع اثر می پذیرند.

حذف ارز دولتی اثر بااهمیتی بر بهای تمام شده تولید تایر دارد. اما چون صنعت خودرو مستقیما ارز دولتی دریافت نمی کند، حذف ارز دولتی تاثیر مستقیم بر سودآوری این صنعت ندارد. در عین حال حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی اتفاق بسیار مثبتی برای بازار دارو خواهد بود.

در حال حاضر، تولیدکنندگان دارو در کشور فقط بابت مواد اولیه دارویی خود ارز دولتی دریافت می کنند و ارز دولتی برای تامین مواد بسته بندی و سایر هزینه‌های شرکت ها پرداخت نمی‌شود و در صورت حذف ارز دولتی از زنجیره دارو، قیمت کلیه اقلام دارویی، اعم از تولیدی و وارداتی، مورد بازنگری قرار گرفته و متناسب با افزایش بهای تمام شده، اصلاح قیمت انجام خواهد شد؛ ولی مصرف کنندگان بابت افزایش قیمت دارو متحمل هزینه اضافه ای نخواهند شد؛ چراکه در این صورت، مابه التفاوت ارز دولتی و ارز نیما به سازمان های بیمه‌گر پرداخت خواهدشد و در واقع با حذف ارز دولتی، سهم بیمه ها بیشتر شده و افزایش نرخ دارو پوشش داده خواهد شد.

صنعت روغن نباتی هم جزو صنایعی بوده که برای تامین مواداولیه خود «روغن خام» وابستگی به خارج از کشور دارد بنابراین هر اتفاقی در مورد ارز دولتی، اثر مستقیم بر صنعت روغن نباتی دارد. در صورت افزایش بهای تمام شده روغن نباتی، نرخ فروش متناسب با بهای تمام شده اصلاح شده و افزایش هزینه های تولیدکنندگان را پوشش خواهد داد.

البته نرخ روغن نباتی با مقدار مصرف ارتباط دارد و به نظر می رسد در صورت افزایش نرخ روغن، تقاضای این محصول کاهش یابد. در مجموع اما اغلب فعالان حوزه های مختلف معتقدند حذف ارز 4200 تومانی در شرایط کنونی یک اجبار است نه یک انتخاب. زیرا سوابق فساد در بازارهای مختلف هنوز از خاطر مردم و مسئولین نرفته است.

ازدیدگاه کارشناسان و مراکز پژوهشی مانند مرکز پژوهش های مجلس یکی دیگر از مشکلات ناشی از «ارز پاشی دولتی» با هدف کنترل بازار کالاهای اساسی، تضعیف تولید داخلی است. به‌نحوی‌که در شرایط فعلی، قیمت ترجیحی واردات کالاهای اساسی روی تعیین قیمت کالاهای مشابه داخلی نیز اثر منفی گذاشته و منجر به تعیین قیمت‌های داخلی پائین­تر از قیمت‌های جهانی برای این کالاها شده است.

این مسئله، صادرات و قاچاق کالاهای اساسی تولیدی داخل و درنتیجه وقوع کمبود این کالاها و خروج مجدد ارز برای واردات آن‌ها را در پی دارد.

در این رابطه عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با انتقاد از این رقم ارز می گوید خدمت رسانی به مردم با دلار 4200 تومانی غلط است. حاجی دلیگانی با بیان اینکه دلار 4200 تومانی موجب  رانت و ویژه خواری برای عده ای سودجو می شود، افزود: علی رغم اینکه در سال 97 فقط 20 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی به کالاهای اساسی اختصاص دادند اما با این مبلغ تلفن همراه، خودرو و کالاهای غیرضروری دیگری را وارد کشور کردند.

موسوی لارگانی با تاکید براینکه اگر دولت بخواهد در این زمینه ورود کند نباید فقط به حرف زدن اکتفا کند، تصریح کرد: در بحث هدفمندی یارانه ها گفتند می خواهیم یارانه را به اقشار آسیب پذیر بدهیم اما به همه مردم یارانه دادند.