روند بررسی مراودات تجاری ایران با اروپا نشان می دهد این روابط در دوره های مختلف با فراز و فرودهای زیادی روبرو بوده است. در سال 87 و همزمان با جدی شدن تحریم های غرب علیه ایران، نسبت صادرات به واردات ما از اروپا رقمی در حدود 11 درصد بوده است.

بر اساس امارهای سازمان توسعه تجارت، در ان سال ایران توانسته 1.84 میلیارد دلار کالا به اروپا صادر کند ولی میزان واردات 16 میلیارد دلار بوده است. این نسبت در سال 94 به 25 درصد رسید که دلیل آن کاهش شدید واردات از اروپا در آن سال بود نه تقویت صادرات به این منطقه.

بررسی امارها نشان می دهد انچه در عمل حجم تجارت ایران و اروپا را کاهش داده افت قابل توجه واردات از این منطقه بوده وگرنه صادرات در تمام این سال های بین 1.5 تا 2.2 میلیارد دلار در نوسان بوده است. این در حالی است که واردات از 19 میلیارد دلار تا 6 میلیارد دلار نوسان کرده است.

به گزارش اگزیم نیوز این امارها نشان می دهند اتفاقا در سال هایی که کشور در تحریم به سر برده حجم روابط تجاری دو کشور بالا بوده است که نشان می دهد ایران می تواند به هر حال راه های ارتباط با این منطقه را بیابد و مانع از افت ارتباطات تجاری شود.

این موضوع از آن جهت اهمیت زیادی دارد که در دوره جدید تحریم ها که آمریکا تهران را هدف قرار داده، اروپا اما همچنان تماس خود را با ایران حفظ کرده و در تلاش است تا مانع از افت این روابط شود.

تاسیس صندوق ویژه مالی یکی از این اقدامات است که می تواند باعث رشد ارتباطات در دوره تحریم های جدید شود. در این ارتباط یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر این که اروپا باید شرایطی را فراهم آورد تا تحریم ها کنار زده شوند اینستکس را به عنوان یک فرصت دانست که باید روابط گسترده اقتصادی را بین دو طرف تقویت کند و صرف این که یک اقدامی صورت گرفته باشد کفایت نمی کند.

در این راستا کارشناسان نیز معتقدند اینستکس یک ابزار مهم برای اقتصاد ایران و اروپا محسوب می شود و کاهش وظایف آن تا حد یک ابزار بشردوستانه صحیح نیست.

بنابراین باید از این اهرم برای حفظ روابط و تداوم ارتباط با اروپا حداکثر استفاده را کرد. برخی دیگر معتقدند اروپا با راه اندازی این ابزار تلاش کرده ایران را در برجام نگه دارد اما این ابزار نمی تواند نتایج دلخواه را برای ایران به همراه داشته باشد.

با این حال به عقیده فعالان اقتصادی و تجاری، اینستکس از ظرفیت های بالایی برای فروش نفت، خرید کالاهای مورد نیاز، نقل و انتقالات تجاری و کمک های بشردوستانه برخوردار است.

جاسمی افزود اروپایی ها در بند هشتم بیانیه پایانی وین تاکید بر حفظ و استمرار کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران  و البته با حسن نیت و در یک فضای سازنده تاکید کرده اند. تشویق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و حفظ و ارتقای روابط گسترده تر اقتصادی در حوزه‌های مختلف با ایران از جمله محورهای مذاکرات نشست وزیران خارجه کشورمان و ۱+۴ بوده که اکنون باید توسط اروپا اجرایی شود.