دولت در سال 98 در تلاش است تا از وابستگی خود به نفت بکاهد و آنطور که رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده، این کاهش وابستگی 28 درصد در مقایسه با بودجه سال 97 خواهد بود. در مقابل دولت در تلاش است تا با اتخاذ راهکارهای علمی و اصولی وابستگی درآمدهای خود را به سمت درآمدهای مالیاتی سوق دهد.

با این حال در وضعیت کنونی 3 موضوع برای تحقق کامل درآمدهای مالیاتی دولت نیازمند بازبینی و اتخاذ راهکارهای اصولی و درست است که می تواند به بهبود اوضاع درامدی کشور کمک شایانی کند؛ نکته اول اتخاذ روش هایی برای کاهش فرارهای مالیاتی و دوم سامان دهی معافیت های مالیاتی و سوم گسترش پایه های مالیاتی در کشور است.

کارشناسان معتقدند در حال حاضر در حدود 50 درصد درآمدهای مالیاتی فرار مالیاتی در کشور وجود دارد و در حدود 30 درصد از فعالیت های کشور از مالیات معاف هستند که همین دو رقم نشان دهنده پتانسیل قدرتمند مالیات برای عبور از نفت در دولت است.

این مسأله اکنون اهمیت به مراتب بالاتری برای اقتصاد ایران دارد چراکه تحریم ها آغاز شده و فروش نفت ممکن است سخت تر از گذشته باشد از طرف دیگر قیمت نفت نیز با نوسانات کاهشی زیادی روبرو است و با پیش بینی وقوع یک رکود دیگر در جهان قیمت های نفت از ارقام کنونی ان پایین تر خواهد آمد.

به این ترتیب ارتقای ظرفیت های مالیاتی برای دولت از اهمیت زیادی برخوردار است. در این رابطه کارشناسان می گویند دولت باید از مکانیزم هایی مثل گسترش پایه های مالیاتی و بهبود ظرفیت های کشف و شناسایی درآمدهای فراری از مالیات شرایط را برای افزایش درآمدهای مالیاتی خود فراهم سازد.

دکتر محمدرضا یزدی زاده، عضو شورای راهبردی مالیات در این رابطه در گفتگو با اگزیم نیوز با تصریح اینکه پتانسیل تعریف مالیات های جدید و نیز تکمیل سیستم مالیاتی کشور در حد بسیار بالایی وجود دارد اذعان کرد: بالا بردن مالیات قطعا می تواند کسری بودجه احتمالی کشور را تامین و جبران کند و این در حالی است که دولت به راحتی امکان افزایش درآمدهای مالیاتی را دارد.

کارشناس امور مالیاتی در ادامه اظهار داشت: افزایش درآمدهای مالیاتی با کوچکترین حرکت امکان پذیر است بدین ترتیب که کافی است بخشی از اقتصاد زیر زمینی را شفاف کنیم و اصلاح قانون چک می تواند در این زمینه ایجاد شفافیت کند.

وی تصریح کرد: اگر درآمدهای موجود در کشور شفاف سازی و ثبت شود به راحتی می توانیم بخش عمده اقتصاد زیر زمینی را شفاف کرده لذا درآمد مالیاتی کشور بسیار فراتر از آن چیزی که در بودجه ۹۸ به آن نیازمندیم خواهد شد.

به گفته این استاد اقتصاد، بخش زیادی از تراکنش ها(transaction) و معاملات ما به ثبت نمی رسند لذا شفاف سازی بیش از هر چیزی فرار مالیاتی را مهار می کند.

محمد رضا یزدی زاده در ادامه افزود: سهم مالیات در تولید ناخالص ملی در حال حاضر کمتر از ۷ درصد است و سهم مالیات در بودجه نیز زیر ۳۰ درصد است. وقتی این موضوع را با کشورهای توسعه یافته که سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد است، مقایسه می کنیم، متوجه می شویم تولید ناخالص داخلی زیر زمینی آنها بسیار کوچک است در حالی که اقتصاد زیر زمینی ایران بسیار بزرگ است.

به گفته وی سیستم مالیاتی فقط وسیله تامین درآمد دولت نیست بلکه این سیستم، ابزار سیاست های مالی و خط دهی اقتصادی توسط دولت است اما از پتانسیل های سیستم مالیاتی آنطور که شایسته است در کشور استفاده نکرده ایم.