مسأله کاهش وابستگی به دلار آمریکا اکنون در مرکز توجه بسیاری از کشورهای دنیا قرار گرفته است. روسیه، ترکیه، عراق، چین، ایران و ... از جمله کشورهایی هستند که این تصمیم را در دستور کار خود قرار داده اند و نکته جالب آن که اغلب این کشورها این تصمیم را بعد از سیاست های آمریکا در قبال خود گرفته اند.

آمریکا ترکیه را با تعرفه های تجاری خود غافلگیر کرد و محدودیت های مذکور باعث شد تا ارزش دلار در برابر لیر به شدت افزایش یابد. چین بعد از جنگ تعرفه ای که آمریکا به راه انداخت در برابر دلار واکنش های مهمی را از خود نشان داد. روسیه که از مدت ها قبل به دلیل تحریم در برابر دلار ایستاده و ایران نیز به دلیل تحریم وضعیت مشابهی را تجربه می کند.

در چنین شرایطی به نظر می رسد سیاست های ترامپ در قبال کشورهای دنیا شرایط را برای کاهش اثر دلار در دنیا و حتی خروج این ارز از دایره معاملاتی جهان فراهم کرده است. جایگزینی ارزهای رمزدار، استفاده از پول های محلی و جایگزینی یورو گزینه هایی هستند که کشورهای مختلف در حال امتحان کردن آن هستند.

در این رابطه به گزارش اگزیم نیوز به نقل از اسپوتنیک مسکو، کارشناسان و مسئولین روسیه از سردمداران این نظر هستند و معتقدند در صورتی که این تصمیم به طور کامل عملیاتی شود این مسأله به تثبیت و تقویت روبل منتهی می شود؛ موضوعی که می تواند در مورد سایر کشورها از جمله ایران نیز همین کارایی را داشته باشد.

بنابراین پیش بینی می شود تا پایان امسال دولت روسیه طرحی را برای کاهش و حتی حذف حضور دلار در اقتصاد این کشور ارایه کند.

این گزارش در ادامه به موضوع برجام اشاره می کند و خروج آمریکا را از آن نوعی بدقولی برای آمریکا دانسته و با اشاره به اثراتی که تحریم های جدید آمریکا می تواند از کانال دلار بر اقتصاد ایران بر جای بگذارد به موضوع SPV به عنوان یک راهکار جایگزین اشاره می کند که اروپا سعی دارد آن را برای رفع مشکلات حوزه نقل و انتقالات پولی ایران با کشورهای اروپایی و حتی غیراروپایی به کار بگیرد.

در این رابطه یک استاد دانشگاه ایندیانا معتقد است تلاش برای دلارزدایی از اقتصاد توسط چند کشور پاسخی منطقی به سیاست های فشار اقتصادی آمریکا علیه این کشورها است. ایالات متحده از سیاست های تنبیهی برای برخورد با کشورهای دیگر استفاده می کند و حتی اگر این سیاست ها اثرگذاری چندانی بر اقتصاد این کشورها نداشت باز هم باید در دستور کار این کشورها قرار می گرفت.

طبق گفته این استاد دانشگاه ایالات متحده باید رویکرد خود را بازنگری کند؛ چرا که چنین سیاست هایی به طور غیرقانونی وضعیت دلار آمریکا را به عنوان یک ارز قابل اعتماد تضعیف می کند و کشورهای دیگر را به دنبال جایگزینی این ارز برای حفظ ثبات اقتصادی خود سوق می دهد.

دولت ایالات متحده باید تحریم ها را کاهش داده و حتی متوقف سازد تا شرایطی را که کشورهای دیگر حاضر به ریسک مقابله با کاهش پایداری اقتصادی خود هستند، تعدیل کند. البته باید این نکته را در نظر داشت که احتمال موفقیت کامل در اجرای چنین برنامه ای تقریبا صفر است به عبارتی نمی توان انتظار داشت این سیاست به طور کامل عملی شود زیرا تقریبا هیچ پولی متناسب با آن برای جایگزینی در تجارت خارجی وجود ندارد.

به عنوان مثال یورو بعد از مسایل مربوط به برگزیت با مشکلاتی روبرو است و روبل روسیه و یا یوآن چین نیز آنقدر قوی نیستند که بخواهند به یک پول جهانروا تبدیل شوند با این حال باید گفت دلار در حال تضعیف شدن است. در عین حال، کشورها می توانند به تدریج به استفاده از ارزهای ملی در تجارت دو جانبه و حتی چند جانبه بپردازند.

اما این تصمیمات احتمالا فشارهای جدیدی را از طرف آمریکا بر این کشورها تحمیل خواهد کرد کما این که تحریم های ثانویه در مورد ایران چنینی اثراتی را به همراه دارد. دلار به عنوان یک سلاح تحریمی یک نیروی بسیار قوی است. به همین دلیل است که ایالات متحده تحریم های ثانویه را با استفاده از این ابزار به پیش می برد به این معنی که شرکت ها نمی توانند از دلار آمریکا برای مراوده با کشورهایی مثل ایران استفاده کنند.

دلار رقمی در حدود 60 درصد از ذخایر ارزی در جهان را تشکیل می دهد و حدود 20 تریلیون دلار تجارت در هر سال با استفاده از دلار آمریکا صورت می گیرد. با این حال، کشورها راه هایی را برای کاهش وابستگی خود از طریق تنوع شرکای اقتصادی پیدا می کنند.

چینی ها البته در مورد دلار نگران هستند، آنها در حدود 2.5 تریلیون دلار پول خود را به صورت دلاری ذخیره می کنند. برخی کارشناسان اما در این بین معتقدند دلارزدایی از اقتصادها امکان پذیر است ولی نه در کوتاه مدت.