الجزیره در گزارشی با اشاره به موضوع تحریم های ایران به بررسی این موضوع پرداخته که این تحریم ها از چه کانال هایی بر اقتصاد عراق اثرگذار خواهد بود؟ این گزارش با اشاره به این موضوع که ایران شدیدا در تلاش است تا سهم خود را در بازار غیرنفتی، انرژی و خدمات فنی و مهندسی در عراق افزایش دهد نوشت در حال حاضر عراق در حدود 6 میلیارد دلار از ایران کالای غیرنفتی وارد می کند و تهران نقش بسیار مهمی در تأمین نیازهای بغداد ایفا می کند.

به علاوه تجار ایرانی برای مدتی نسبتا طولانی دسترسی آسان به بازار عراق داشته اند با این حال افزایش حضور ترکیه و عربستان در این کشور مشکلاتی را برای ایران ایجاد کرده است. ایران برای یک دهه با صادرات کالاهای ارزان قیمت توانسته بازار عراق را به دست بیاورد اما با شروع تحریم های آمریکا انتظار نمی رود مثل گذشته تهران بتواند حضور خود را در عراق تثبیت کند.

با این حال مهم است دولت آتی عراق چگونه با ایران همکاری کند. ممکن است ایجاد دولت جدید بتواند شکاف های ایجاد شده را برطرف سازد و راه را بار دیگر برای ایران باز کند. سفیر ایران در عراق در ماه قبل اعلام کرده است که همکاری های اقتصادی با عراق به زودی اوج می گیرد.

معاون اتاق بازرگانی اربیل نیز در گفتگو با الجزیره اعلام کرده کردستان عراق یکی از بازارهای مهم برای کالاهای ارزان قیمت ایرانی است و البته از نظر کیفی هم کالاهای صادراتی ایران چنگی به دل نمی زنند. در این بین به تحلیل الجزیره بحران اب یکی از مهمترین موضوعاتی است که در صورت تحریم ایران متوجه عراق خواهد بود.

در حال حاضر عراق بیشترین وابستگی را به واردات محصولات کشاورزی از ایران و ترکیه دارد که دلیل ان نیز کاهش منابع آبی در عراق است. ایران در حدود 2 میلیارد دلار محصولات کشاورزی و غذایی به عراق صادر می کند و با توجه به افزایش شدید بحران اب و ناتوانی تولیدکنندگان محلی در مقایسه با ایران و ترکیه، پیش بینی می شود این وابستگی در اینده افزایش یابد اما تحریم ایران می تواند توجه عراق را به ترکیه معطوف دارد که به معنای فرصت کشی برای ایران خواهد بود.

در این صورت ایران برای حفظ جایگاه خود در قبال عراق باید استراتژی های پیچیده تری را در پیش بگیرد که از آن جمله سیاست صادرات مجدد محصول گندم با ارزش افزوده ارد است که البته مقامات ترکیه معتقدند این استراتژی کپی برداری از روشی است که آنها انجام می دهند با این حال با این وضعیت معلوم نیست ایا ایران بتواند صادرات خود را در مورد محصولات کشاورزی در آینده همچنان ادامه دهد یا خیر.

الجزیره در ادامه گزارش به بررسی روابط تجاری دو رقیب ایران یعنی ترکیه و عربستان پرداخته و می نویسد: تجارت ترکیه با عراق به مدت طولانی از کانال مرزهای کرد دو کشور بوده است و بیشترین میزان صادرات ایران به عراق از طریق مرز ابراهیمب خلیل صورت می گیرد که در منطقه کردنشین واقع است.

با این حال ترکیه در سال های اخیر تلاش کرده تا وابستگی خود را به این منطقه کاهش دهد. در اوت 2018 رییس جمهور ترکیه و نخست وزیر عراق تصمیم گرفتند تا تعهداتی را مبنی بر انتقال کالا از طریق مرزی دیگر بین ترکیه و عراق ادامه بدهند که پیش بینی می شود این اقدام سهم ترکیه از بازار عراق را افزایش دهد.

اما ایا ایران در این رقابت ساکت می نشیند؟ زمانی که ایران با تهدید روبرو است منطقی است که تلاش خود را برای جلوگیری از تلفات تجاری خود افزایش دهد لذا در ماه های اخیر دولت ایران تلاش کرده تا بازارهای جدید مرزی را بین دو کشور افزایش داده و فعالیت های تجارت گردشگری مذهبی را رونق ببخشد.

عربستان دیگر رقیب جدی ایران در این مسیر محسوب می شود. ریاض در تلاش است تا درگیری های تجاری برای ایران در بازار عراق ایجاد کند و به این طریق سهم خود را از بازار عراق افزایش دهد.

عربستان پیشنهاد کرده سه برابر برق مورد نیاز عراق را با قیمتی پایین تر از قیمت برق ایران در اختیار عراق قرار خواهد داد و به این طریق در تلاش است تا قدرت ایران را در اقتصاد عراق کاهش دهد زیرا وابستگی کشورها به برق موضوع فوق العاده استراتژیکی است. با این حال ایران تلاش می کند تا از ابزارهای خود در برابر ریاض استفاده کند و آن را ناکام بگذارد.