دبیرکل کانون صرافان در گفتگو با اگزیم نیوز در مورد تقاضاهای غیر واقعی در بازار ارز و اینکه چرا با توجه به بازگشایی صرافی ها بازار در این مدت به پایداری نرسیده، اظهار داشت: هنوز تقاضاهای اصلی د‌‌‌ر بازار ارز، غیرواقعی است، اگر این تقاضاها کنار گذاشته شود‌‌‌، بازار به زودی به پاید‌‌‌اری می رسد‌‌‌ و می تواند‌‌‌ به تقاضاهای ارز خد‌‌‌ماتی پاسخ د‌‌‌هد.‌‌‌

به گفته رضا ترکاشوند هنوز تقاضای اصلی د‌‌‌ر بازار، تقاضاهای غیر واقعی است؛ یعنی ارز را برای انتقال سرمایه از کشور و نگهد‌‌‌اشت سرمایه می خواهند‌‌‌. این مشکل ریشه د‌‌‌ر مباحث سیاسی و اجتماعی دارد که ارتباطی به اقتصاد پیدا نمی کند. بر این اساس اگر این د‌‌‌و تقاضا را از بازار کنار بگذاریم، درحجم تقاضا برای ارز خد‌‌‌ماتی تغییر قابل ملاحظه ای رخ نداده است.

وی در ادامه تأکید کرد حال که تامین ارز خد‌‌‌ماتی بر عهد‌‌‌ه صرافی ها گذاشته شد‌‌‌ه است لازم است در مقابل نیز این تضمین به صرافی ها داده شود که اگر فعالیتی برای تامین ارز بازار انجام د‌‌‌اد‌‌‌ند‌‌‌ و به پاید‌‌‌اری و بهبود‌‌‌ اوضاع کمک کرد‌‌‌ند‌‌‌، در آینده از سوی د‌‌‌ستگاه های نظارتی و قضایی بازخواست نشوند‌‌‌ که چگونه این ارز را وارد کشور کرده اید؟

وی در پاسخ به این سوال که چرا نرخ های سامانه سنا و نیما همخوانی ندارد عنوان کرد: بیش از دو هفته از اجرای سیاست های جدید ارزی می گذرد اما تفکیک کارکرد این دو سامانه برای بسیاری از فعالان بازار بسیار سخت است ضمن اینکه نرخ این سامانه را نیز با یکدیگر مقایسه می کنند در حالیکه کارکرد آنها با یکدیگر بسیار متفاوت است.

دبیرکانون صرافان با اشاره به اینکه صرافی ها حداکثر مجاز به ورود 10 درصد از ارز خریداری شده از سامانه نیما به داخل کشور هستند که این مقدار نیز باید خرج حواله های وارداتی شود، یادآورشد: با اعمال دور جدید سیاست های ارزی در فروردین ماه و برچیده شدن بازار ارز آزاد و فعالیت صرافی ها، سامانه سنا کارکرد خود را از دست داد و سامانه جدید دیگری به نام نیما فعالیت خود را آغاز کرد که مقررشد همه صادرکنندگان کالا و خدمات ارز خود را در این سامانه عرضه کرده و واردکنندگان نیز ارز خود را از همین سامانه تامین کنند. اما مدتی پیش با اصلاح این رویه، صرافی ها نیز اجازه یافتند در سامانه نیما عامل خرید و فروش ارز به تجار شوند؛ هرچند از مجموع بیش از 600 صرافی مجاز سراسر کشور فقط حدود 30 صرافی به سامانه نیما راه یافته و فعال بودند.

ترکاشوند در پاسخ به این سوال که چرا نرخ ارز در نیما پایین تر از سنا است؟ عنوان کرد: عرضه ارز در سامانه نیما با حجم بیشتر مورد معامله قرار می گیرد ضمن اینکه مدت زمان گردش کار آن نیز بسیار بالا است اما در سامانه سنا میانگین وزنی نرخ خرید و فروش اسعار مورد معامله در شبکه صرافی های مجاز در بازه زمانی 8 صبح تاساعت  18 به صورت ساعتی و روزانه و بر اساس آمار و اطلاعات معاملات قطعی انجام شده توسط صرافی های مجاز اعلام می شود.

وی با بیان اینکه سامانه نظارت ارز یا همان سنا، نرخ میانگین خرید و فروش ارز در صرافی های مجاز سراسر کشور و نرخ انواع ارز را با هر شیوه ای که به بازار تزریق میشود منعکس می کند، گفت:  نرخ هایی که در صرافی های بانک ها که عامل توزیع ارز مداخله ای بانک مرکزی نیز هستند در سنا منعکس می شوند به همین دلیل میانگین نرخ ها در این سامانه همواره کمتر از بازار آزاد است.

دبیرکل کانون صرافان خاطرنشان ساخت: پس از راه اندازی سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما، همه معاملات حواله های ارزی انجام شده در این سامانه توسط صرافی های مجاز انجام شد که این امر در سیاست جدید در بانک های عامل سامانه نظارت ارزسنا درج می شود؛ بنابراین با توجه به ترکیب معاملات اسکناس و حواله و سهم آن در بازار ارز کشور، میانگین وزنی نرخ خرید و فروش برای کل کشور محاسبه و در سامانه سنا اطلاع رسانی می شود.

ترکاشوند ابراز داشت: سامانه نیما یک بازار ارز کاملا خارجی است که به شکل حواله معامله می شود. براین اصل حواله هایی که در نیما عرضه می شود، در حقیقت همان پولی است که صادرکنندگان و حتی دولت در خارج از کشور دارند و آن را به صراف می فروشند تا در اختیار واردکنندگان برای تهیه کالاها قرار گیرد؛ این بازار هیچ ارتباطی با مردم عادی سطح جامعه ندارد و فقط ویژه بازرگانان و تجار است. اما این نیز باید یادآوری شود که بازار داخلی ارز با سنا کنترل می شود و خرید و فروش ها با سندی که در سامانه سنا ثبت می شود، رسمیت می یابد.

وی با اشاره براینکه نقش بانک مرکزی ایران بنکداری ارز است در حالی که در هیچ کجای دنیا این کار مرسوم نیست؛ تصریح داشت: در اکثر کشورها این امر بر عهده خزانه داری است که لازم است در ایران نیز وزارت اقتصاد عهده دار این مسوولیت شود تا بانک مرکزی به وظیفه ذاتی اش که تدوین و اجرای سیاست های پولی و بانکی است، بپردازد.

ترکاشوند تاکید داشت: در همه این سال هایی که بانک مرکزی در بازار ارز دخالت کرده، شاید در کوتاه مدت اثر مثبت داشته اما در دراز مدت شوک های بسیار سنگین را در بازار ایجاد کرده که اثر آن وارد زندگی مردم شده است. در این مورد می توان به توقف چهار ماهه صرافی ها اشاره کرد که بازار را به دلالان سپرد. در اين مدت فعاليت های شفاف به بازار دلالی و زيرزمينی سپرده شد که این مسئله موجب شد برخی صرافان نيروهای خود را تعديل يا فعاليت های خود را راکد کنند و در نتيجه صراف ها به يک دوره تعطيلی و رکود اجباری  وارد شدند.

وی در ادامه افزود: تاثیر مخرب این دوره در اقتصاد کشور ضمن تلاطم های ارزی بسیار این بود که بازار سیاه دلالی رشدکرد تا جاییکه اکنون با گذشت بیش از چند هفته از بازگشایی صرافی ها هنوز تقاضاهای ارزی زيرزمينی وجود دارد که ارز را برای خروج از سرمايه از کشور و يا برای حفظ ارزش دارايی های خود می خواهد که با اجرای درخواست آنها در واقع عمل قاچاق انجام می شود که  صراف ها نمی توانند به اين درخواست ها پاسخ دهند.

دبيرکل کانون صرافان ايران با اشاره به جلسه ای که به تازگی اين نهاد با رئيس کل بانک مرکزی داشت، عنوان کرد: در آن جلسه به آقای همتی گفتيم آماده کمک به بانک مرکزی برای غلبه بر مشکلات ارزی هستيم؛ زیرا صراف ها با اينکه بخش خصوصی هستند اما حس گرايش آنها به حفظ منافع ملی بالاست و برای به تعادل رسیدن بازار ضمن تبعیت از قوانین و دوری از هرگونه قانون شکنی، حاضرند هر کاری انجام می دهند.

در معاملات نیمایی چه می‌گذرد؟

براساس گزارش ایسنا، با گذشت 21 روز ازاجرایی شدن بسته جدید ارزی حدود یک و نیم میلیارد دلار ارز در سامانه نیما و بین صادرکنندگان و واردکنندگان مورد معامله قرار گرفته است. با تغییراتی که در سیستم ارزی ایجاد و بسته جدید طی ۲۰ روز گذشته به مرحله اجرا درآمد، بازار ثانویه به طور گسترده‌تری در نیما فعال شد و تقریبا تمام صادرکنندگان به خصوص پتروشیمی‌ها به عنوان عرضه کنندگان عمده ارز وارد این سامانه شدند.

آخرین عملکرد سامانه نیما از این حکایت دارد که در طول ۲۱ روز گذشته حجم مبادله ارز در این سیستم از حدود یک و نیم میلیارد دلار بیشتر شده و روند تغییرات قیمتی در این بازار نیز از این حکایت دارد که قیمت یوروی مورد معامله به مرور کمتر شده به گونه‌ای که اکنون نرخ یورو به کمتر از ۹۰۰۰ تومان می‌رسد. این در حالی است که در بسته اول ارزی که از فاصله فروردین تا مردادماه سال جاری به اجرا درآمد گزارش‌های بانک مرکزی از این حکایت داشت که حداقل ۱۲ میلیارد دلار در این سامانه تامین ارز شده است.