رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس چندی پیش با تاکید بر اینکه بازارهایی مانند ارز، طلا و سکه بازارهای نوسان گیری و کوتاه مدت است و بلند مدت نخواهد بود، یادآور شد که مردم باید به سراغ بازدهی‌های واقعی اقتصادی از جمله بازار سرمایه بروند.

وی در ادامه یادآورشد که سیاست های ارزی بانک مرکزی باید بازنگری شود و بهبود یابد. زیرا به علت نبود سیاست های منطبق با رویکردهای تخصصی اقتصادی، فاصله زیادی میان نرخ بازدهی دارایی های واقعی در اقتصاد و نرخ بازدهی دارایی مالی وجود دارد و این شکاف اثرات خود را بر حوزه ساختار نظام تأمین مالی در اقتصاد می گذارد. نرخ های واقعی بازدهی در اقتصاد کشورمان کمتر از نرخ بازدهی سود سپرده هاست. 

پورابراهیمی عنوان کرد که بر اساس گزارش‌ها، بانک‌ها سود سپرده 15 درصد را رعایت نمی‌کنند و همچنین بانک مرکزی اواخر سال گذشته 5 درصد سود سپرده را افزایش داد که خطای فاحش در اقتصاد کشور بود و حدود 15 هزار میلیارد تومان هزینه اضافی به نظام بانکی تحمیل کرد. 

رییس کمیسیون اقتصادی نرخ بازدهی واقعی در اقتصاد کشور کمتر از نرخ بازدهی سود سپرده ها ست و اعلام کرده اند که کاهش نرخ سود بانکی توصیه نمی شود ولی از سوی دیگر دوباره مبحث کاهش نرخ سود بانکی  مطرح شده است ولی بسیاری از صاحب نظران معتقدند در این شرایط کاهش نرخ سود بانکی باقی مانده حساب ها را هم راهی بازارهای سرمایه ای می کند.

اما بهروز خدا رحمی مدیرعامل گروه مالی سپهر صادرات در پاسخ به این سوال که تغییرات نرخ بهره بانکی تا چه اندازه می تواند در خروج سپرده  از بانک ها و نقش آفرینی آنها در بازارهای سرمایه باشد، اظهارداشت: این کاهش و افزایش نرخ بانکی نشان از یک ناسازگاری و پارادوکس در تصمیم گیری نهادهای تاثیرگذار می دهد. 

وی با بیان اینکه تولید اکنون نیز این نرخ های بهره را نمی تواند تحمل کند و در صورت بالا رفتن نرخ بهره وضعیت به مراتب بدتری را تجربه خواهد کرد، گفت : وضعیت کنونی نظام بانکی آنقدر پیچیده است که با بالا و پایین آمدن یک یا دو درصد نرخ بهره اتفاق عجیبی برای آن نمی افتد زیرا چالشهایی که در دو دهه اخیر شبکه بانکی ما را فراگرفته است با این نوسانات اندکبرطرف نمی شود.

دبیرکل سابق کانون نهادهای سرمایه گذاری راه علاج بحران بانکی را در تغییر نرخ بهره نمی داند و معتقد است بانک ها به یک تجدید ساختار جدی در سرمایه نیاز دارند تا این اتفاقی که ظرف دو دهه اخیر وضعیت بانک ها را با بحران مواجه کرده به وضعیت نرمال برگردد تا با تغییرات اندک نرخ بهره به شرایط نامساعد دچار نشوند.

وی در ادامه افزود: عده ای معتقدند که ما نباید اصلا کاری به بانک ها داشته باشیم، به بازار پول هم کاری نداشته باشیم اما آیا این درمان درستی است که ما فکر کنیم با تغییر در نرخ بهره همانطور که در سال های اخیر انجام داده ایم، تورم را نیز کنترل کرده و کاهش داده ایم؟ آیا توانسته ایم بهای تمام شده تولید را پایین بیاوریم ؟ هزینه های صنایع و تولید را پایین بیاوریم ؟ آیا چاره کار ما این است؟

خدارحمی خاطرنشان ساخت: حقیقت این است که بر اساس آمار در بخش صنعت و تولید از هر 10 نفری که متقاضی دریافت تسهیلات هستند تنها دو یا 3 نفر موفق می شوند با توجه به میزان مبلغی که بانک ها پرداخت می کنند تسهیلات دریافت کنند.  در شرایط موجود که اگر قرار باشد نرخ بهره از این هم پایین تر باشد شرایط بدتر می شود یعنی متقاضی بیشتری پیدا می کند و از سوی دیگر توان کمتری برای پرداخت تسهیلات از سوی بانک ها وجود دارد. بنابراین شاید یکی از علاج های واقعی به نرخ بهره ارتباطی پیدا نمی کند زیرا هیچ جای دنیا اینطور نیست که به صورت دستوری بگویند نرخ بهره برای همه صنایع و کسب و کارها یک عدد باشد.

وی در ادامه افزود: شما هیچ کشوری را پیدا نمی کنید که از یک شعبه بانک دو شرکت با کسب و کار مختلف درخواست تسهیلات کنند و به هر دو یک نرخ پیشنهاد شود. ولی در ایران اینطوری است و موفق ترین شرکت از نظر عملکردی اگر به یک بانک درخواست تسهیلات بدهد با همان نرخ او را تامین مالی می کنند که یک شرکت درمانده اگر موفق شود مراحل قانونی دریافت وام را سپری کند. در صورتی که در همه جا اگر عملکرد شرکت خوب باشد با نرخ 5 درصد باید تسهیلات بدهید و به شرکتی که کارکرد خوبی ندارد حتی با نرخ 20 درصد هم نباید تسهیلات داد.

مدیرعامل گروه مالی سپهر صادرات با اشاره به اینکه برای عبور از بحران نرخ دستوری ابلاغ می شود، خاطرنشان ساخت: نباید تصور کنیم که نرخ دستوری شفا دهنده اقتصاد است. اینکه در وضعیت کنونی چند درصدی هم نرخ بهره کاهش پیدا کند نمی تواند علاج مشگل اقتصاد باشد. در واقع باید فکر کنیم حالا با چه مکانیزمی می خواهیم این تخفیف را به کسب و کارها ارایه کنیم تا بتواند تاثیرگذار باشد و بخشی دیگر از اقتصاد را مورد هجمه قرار ندهد. زیرا مکانیزم درستی برای تخصیص اعتبارها نداریم و در آینده نزدیک مشکلی بزرگتر از امروز را تجربه می کنیم.

خدارحمی با بیان اینکه بازی با نرخ سود سپرده این است که در واقع داریم یک موازنه ای انجام می دهیم که از بین بخش تولید ما که امروز وضع و حال خوبی ندارد و یا بخش بازار پول و شبکه بانکی ما که آن هم حال خوبی ندارد، به کدام بیشتر توجه کنیم، گفت:  ما برای علاج این بیماری ها به درمان بنیادی فکر نمی کنیم و فقط به فکر مسکن های موقت برای عبور از بحران هستیم.

وی درپاسخ به این سوال که نقدینگی هزار و پانصد هزار میلیاردی را باید چه کنیم ؟ عنوان کرد: یک اتفاقی دارد می افتد که جامعه نگران است و با نگاه مطالبه گر با آن برخود می کند. ما بازارهایی داریم به نام سفته بازانه، این پول سرگردان در حال حاضر وجود دارد و با یک درصد و دو درصد پایین و یا بالا رفتن نرخ بهره آرام نمی نشیند و هر روز در یک بازار خود را نشان می دهد.اما اکنون با این کاهش نرخ بهره و به تبع آن التهاب در بازارها یک فرهنگ سازی در حال پدیدار شدن است که باید از آن استقبال کرد.

مدیرعامل گروه مالی سپهر صادرات در ادامه افزود: عموم مردم تا کنون عقیده داشتند که باید سرمایه خود را در جایی بدون ریسک بگذارند و یک بازدهی بالا را دریافت کنند  و آن جایی نیست جز بانک که ریسک بازارهای مالی را ندارد. شاید اتفاق مبارکی که در پایین آمدن نرخ بهره رخ داد این بود که مردم به این باور برسند که می توانند پول خود را در سایر بازارها از جمله بورس نیز سرمایه گذاری کنند اگر تمایل به دریافت سود کم ندارند و حاضرند با پذیرش قدری ریسک بازار بورس را تجربه کنند.

وی ادامه داد: اگر نرخ بهره کمی دیگر کاهش پیدا کند این امر برای مردم مسجل می شود که دیگر بانک ها به عنوان یک بازار پولی جذابیت قبل را ندارد زیرا بازدهی پایینی دارد. این فرهنگ سازی از سراجبار این فضا را به وجود می آورد که مردم میزان آگاهی خود را نسبت به بازار بورس و سرمایه بیشتر کنند. زیرا با تورم انتظاری پیش رو، این اشتباه برای برخی پیش آمد که سرمایه خود را در بازارهایی مانند ملک، خودرو، سکه و حتی بازاری مانند ارز که ممنوعیت قانونی دارد وارد کنند و در کنار آن ریسک بالا وبی دلیلی را هم متحمل شوند. اما اکنون دریافتند که اگر به دنبال بازدهی مناسب با ریسک مناسب هستند  بازار سرمایه شاید یکی از محمل های خوبی باشد که کمتر از بقیه بازارها با التهاب مواجه است زیرا در این بازار کنترل ابزارها و رصد شفافیت عرضه و تقاضا با سایر بخش های اقتصادی قدری متفاوت است.

خدارحمی در پاسخ به این سوال که اما بسیار از کسانی که سرمایه خود را در این مدت کوتاه به سمت بورس بردند این بازار را به خوبی نمی شناسند و توقع دریافت سود در مدت زمان کوتاه هستند تا سرمایه خود را بیرون بکشند و به سمت بازار دیگری بروند ؟ این ورود و خروج سرمایه در کوتاه مدت چقدر در روند صعودی و یا سقوط سهام ها تاثیرگذار است؟ گفت:

بله این درست ولی اکنون این اتفاق برای تمام بازارها افتاده، در بازار سرمایه تنها این چشم انداز وجود دارد که مشاوران و کارگزاری ها به دلیل ممنوعیت نمی توانند یک طرف معامله باشند بنابراین التهاب کمتری وجود دارد البته شاید عده ای در این بین نخواهند از مشورت این نهادها استفاده کنند و نمی دانند که نقد شوندگی چیست و یا اینکه اجازه ندارند تمام تخم مرغ هایشان را در یک سبد بگذارند، ورود این افراد می تواند تاثیرگذار باشد اما نسبت به حجم کل معاملات بسیار اندک است. این فرهنگ سازی مناسب باید گسترش پیدا کند تا اگر کسی خواست در بخش مسکن سرمایه گذاری کند به جای خرید ملک، سهام یک شرکت ساختمانی را خریداری کند. این اتفاق نه تنها جریمه مالیاتی ندارد بلکه کلی مشوق مالیاتی نیز به همراه دارد ضمن اینکه نگرانی بابت اینکه چه زمانی قرار است نهادهای بازرسی کشور به سمت بازارهای پولی توجه کنند و آنها را مورد ارزیابی قرار دهند، در مورد این بازار وجود ندارد.