موضوع بنگاههاي كوچك و متوسط به اواخر دهه 50 و اوايل دهه 60 ميلادي يعني زماني كه بحثهاي توسعه مطرح شد برمي گردد و علت عمده توجه به SME ها مساله ايجاد اشتغال و كاهش فقر بوده است. كشورهاي آمريكاي لاتين زماني كه بحث توسعه مطرح شد، يا كشورهاي سوسياليستي زماني كه خواستند بازارشان را به بازار آزاد تبديل كنند و حتي كشورهاي توسعه يافته اي مانند ژاپن، آلمان و فرانسه در يك مقطع خاصي به سمت این بنگاهها متمایل بوده اند.

تعريف صنايع کوچک و متوسط در ميان کشورها و مناطق جهان بسيار متفاوت مطرح می شود و در حقيقت، شرايط اقتصادي و صنعتي حاکم بر هر کشور در ارتباطی دوسویه با رشد و توسعه صنايع کوچک و متوسط آن است.

برخي از معيارهايي که برای تعريف و مقایسه صنايع کوچک و متوسط به کار مي‌روند عبارتند از: تعداد کارکنان، ميزان سرمايه، حجم دارايي، کل حجم فروش و ظرفيت توليد که رايج‌ترين این معيار ها تعداد کارکنان است. تغيير فناوري توليد در دهه‌هاي اخير و فاصله‌گرفتن از توليد انبوه در صنايع بزرگ و گرايش به سمت توليد انعطاف‌پذير در صنايع کوچک و متوسط، هر چند توانايي رقابت فعاليت‌هاي صنعتي کوچک را افزايش داده و منجر به انتقال فعاليت‌هاي اقتصادي از صنايع بزرگ به سمت صنايع کوچک شده اما به معناي حذف صنايع بزرگ و جايگزيني آن با صنايع کوچک نبوده است؛ در واقع روند حرکت، به سوي تعامل هر چه بيشتر اين دو با يکديگر بوده است، به گونه‌اي که تقسيم کار ميان صنايع کوچک و بزرگ به شکلي صورت پذيرفته که به جاي رقابت با هم يکديگر را کامل مي‌کنند.

در این رابطه عضو کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران در این رابطه رمز پیشرفت صنعت و اقتصاد را در بنگاه های کوچک می داند و می گوید: کادرسازی به وسیله این بنگاه ها صورت می گیرد و بعد از آن وارد بنگاه های بزرگ می شویم. ابوالفتح ابراهیمی در ادامه با تصریح بر اینکه نقش آفرینی بنگاه های کوچک نسبت به بنگاه های بزرگ بیشتر است، گفت: هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ تجربه ای که در جهان صنعت از فعالیت بنگاه های کوچک و متوسط داریم، بنگا های کوچک و متوسط را کارآمدتر از بنگاه های بزرگ می دانیم.

وی اضافه کرد: رمز پیشرفت صنعت و اقتصاد در بنگاه های کوچک است زیرا کادرسازی به وسیله این بنگاه ها صورت می گیرد و بعد از آن وارد بنگاه های بزرگ می شویم. مطمئنا تاثیری که بنگاه های کوچک و متوسط در پیشرفت صنعت دارند، بیشتر از دیگر بخش های اقتصادی است.

عضو کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران از وجود چالش های متفاوت در سر راه بنگاه های کوچک و متوسط گفت و اظهار داشت: مشکلات متعددی نظیر تامین نقدینگی، سرمایه در گردش و عدم اعطای تسهیلات غیر مالی مانند بیمه های کارکنان دارند.

وی تاکید کرد: برای حمایت از کالای ایرانی باید بازار کار ایجاد شود زیرا اگر بازار کاری وجود نداشته باشد، طبیعتا تولیدی نیز وجود نخواهد داشت. با فراهم آمدن شرایط رشد اقتصادی و مصرف مناسبت و تقاضای مناسب در داخل و خارج از کشور، بنگاه های کوچک نیز راه می افتند.

ابراهیمی در عین حال خاطرنشان کرد: البته برای رشد بنگاه های کوچک و متوسط، تعامل با بازارهای خارجی ندارند و باید روی این موضوع کار شود و گاها در بر قراری ارتباطات با کشورهای دیگر، با ورود وزارت خانه ها و دستگاه های دیپلماسی کشور می توان این مشکل را نیز برطرف کرد که تاثیر آن در اشتغال بسیار زیاد خواهد بود.

عضو کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران درباره تجمیع بنگاه های کوچک و متوسط به بنگاه های بزرگ تر، تصریح کرد: این موضوع تاثیری جز اینکه بنگاه ها را تضعیف کند نمی تواند داشته باشد. بهترین کار برای بنگاه ها، تقویت بنیادین خود بنگاه ها است. باید از طریق پیمانکاری ها بازار کار و محصولات شان را تجمیع کرد. البته استاندارد سازی و بالا بردن کیفیت تولید از مسائلی است که باید انجام شود و به این شکل قدرت درون این بنگاه ها رشد پیدا می کند.

وی اشاره کرد: بیش از ۷۰ درصد اقتصاد دنیا دست بنگاه های کوچک و متوسط است. در کشورهای توسعه یافته، بنگاه های کوچک بسیار پیشرفته و دانش بنیان و دارای تخصص های فراوانی هستند.

سید شریف حسینی نیز در این رابطه در خصوص نقش صنايع كوچك و متوسط گفت: هدف از تشکیل صنایع کوچک و متوسط ایجاد اشتغال با هزینه ای به نسبت کمتر از صنایع مادر بود که به همین منظور در کشور شهرک صنعتی به وجود آمد و صنایع پایین دستی تولید شد اما تاکنون به عملکردی که انتظار می رفت نرسیده ایم.

وی ادامه داد: مهمترین چالش تولیدکنندگان از چند موضوع نشات می گیرد که مهمترین آنها شامل عدم سرمایه در گردش است که اگر تزریق پول به بنگاه ها با سود های متعارفی تعریف شود واین سرمایه در گردش با برنامه ریزی مدون موجب رونق تولید بشود صنایع کوچک و متوسط را از رکود و بسیاری از دیگر چالش ها خارج می کند.

شریفی افزود: بازار فروش دیگر دغدغه صنایع کوچک و متوسط است که صنایع بالا دستی با دوری جستن از واردات و در مقابل حمایت از تولیدات داخلی رونق را در اقتصاد ایران به وجود می آورند. پس درنتیجه تزریق پول به تنهایی نمی تواند چاره ساز چالش های صنایع کوچک و متوسط شود.

وی تشریح کرد: توایدکنندگان با افزایش کیفیت و همچنین کاهش قیمت نظر صنایع بالا دستی را جلب می کنند و اگر ۳ ضلع از مثلث تزریق پول با برنامه، جذب بازار فروش و افزایش کیفیت در کنار هم قرار بگیرد بخش عظیمی از معضلات و نواقص اقتصادی کشور حل می شود.

در این رابطه مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک با اشاره به سهم 90 درصدی بنگاه های کوچک و متوسط در صنایع کشور گفت: جایگاه این صنایع از آن جهت می‌تواند مهم و ممتاز باشد که به دلیل کوچک بودن انعطاف پذیرترند و آمارها نیز نشان می دهد که بیش از 50 درصد اختراعات و ایده‌های نو از صنایع کوچک سرچشمه می گیرد.

مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک گفت: بر پایه درجه پیشرفت و توسعه یافتگی، بین 55 تا 90 درصد تولید ناخالص داخلی کشورها توسط صنایع کوچک و متوسط تولید می‌شود که این عدد در ایران کمتر از 20 درصد است؛ همچنین این نوع صنایع در کشورهای توسعه یافته بین 60 تا 65 درصد و در ایران 45 درصد از سهم اشتغال کشور را تشکیل می دهند.

وی تصریح کرد: سهم صنایع کوچک و متوسط در صادرات کشورهایی مانند آلمان، چین و ژاپن 60 درصد و در ایران این سهم کمتر از 15 درصد است.

مقیسه، سهم صنایع کوچک مستقر در شهرک‌های صنعتی در صادرات غیرنفتی را حدود 2 میلیارد دلار اعلام کرد.

مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک خاطرنشان کرد: برای حمایت از صنایع کوچک، کشورهای توسعه یافته اقدام به راه اندازی صندوق های ضمانت کرده اند، زیرا با اینکه گام‌های بلندی در توسعه برداشته و فضای تامین مالی و ریسک متفاوتی دارند، همچنان میان بانک‌ها و صنایع کوچک و متوسط مانعی وجود دارد که عبور از آن به واسطه صندوق ضمانت امکان پذیر است.

به گفته وی در 11 ماه سال 96 معادل 2 هزار و 384 میلیارد ریال ضمانت نامه از سوی صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک ایران صادر شد که در همسنجی با سال پیش از آن 71 درصد رشد داشته است.