رییس کمیسیون اقتصادی مجلس : هیچ یک از پیشنهادات دولت در لایحه بودجه 97 تا کنون توسط نمایندگان مجلس تصویب نشده است، دولت در بحث حذف یارانه 30 درصد از دهک های برخوردار قصد داشت که  درآمد حاصل آن را به بحث خرید گندم، طرح سلامت و افراد تحت پوشش کمیته های امداد اختصاص دهد، در حالی که باید درآمد ناشی از حذف یارانه بگیرها در حوزه تولید و توسعه صنعتی هزینه شود.

محمدرضا پورابراهیمی در گفتگو با اگزیم نیوز با بیان اینکه نگاه تعاملی دولت با مجلس در بحث اصلاح ساختار اقتصادی کشور قابل تقدیر است اظهار داشت: در حال حاضر هدفمندی یارانه‌ها یکی از چالش‌های اساسی در مبحث هزینه‌ها و پرداخت‌های دولت است که مجلس طی چند سال گذشته چندین بار تصمیم به اصلاح این موضوع گرفت اما دولت به دلایل مختلف حاضر به همکاری با مجلس نشد.

وی با تاکید بر اینکه اولویت اصلی ما در بودجه 97 ساماندهی موضوع هدفمندی یارانه ها است یادآورشد: تصمیم گیری درخصوص پرداخت یارانه به دهک های برخوردار باید به جد مورد بازنگری قرار گیرد. در واقع حذف یارانه 30 درصد از دهک های برخوردار می تواند به میزان 60 درصد به بودجه عمرانی کشور کمک کند و موجب تحریک تقاضا در کشور خواهد شد. دراصل تحقق بودجه عمرانی به معنای ایجاد رونق در کشور و بهبود فضای کسب و کار است.

پورابراهیمی موضوع هدفمندی یارانه ها را یکی از نقاط ضعف لایحه بودجه سال 97 ذکر کرد و گفت: از اینکه دولت در خصوص ساماندهی هدفمندی یارانه ها در لایحه بودجه 97 جسارت به خرج داده است قابل تقدیر اما منابعی که قرار است بعد از حذف این افراد هزینه شود مغایر قانون هدفمندی یارانه ها است.

وی در ادامه افزود: هدف اصلی کمیسیون اقتصادی مجلس سوق دادن منابع ازاد شده ناشی از حذف دهک های برخوردار طبق هدفگذاری قانون در بحث ایجاد اشتغال، توسعه فعالیت صنایع و به تبع آن رونق صادرات است اما آنچه را که در لایحه بودجه 97 شاهد آن هستیم این منابع از بحث هدفمندی جدا شده و در قالب پرداخت یارانه نان، طرح نظام سلامت و کمک به افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و بهزیستی مدنظر دولت قرا رگرفته است که این امر با اصل قانون در تضاد است.

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه بودجه عمرانی کشور دایم در حال کاهش است و جای نگرانی بسیار دارد عنوان کرد: یکی از اشکالات بزرگ لایحه بودجه 97 افزایش سهم هزینه های جاری کشور است که براساس برآوردهای ما نشان می دهد تقریبا عدد 285 هزار میلیارد تومان تعهدات قطعی و الزام در هزینه های جاری دولت وجود دارد.

پورابراهیمی با تصریح بر اینکه دولت به دلیل کمبود بودجه با توفیق اجباری به دنبال مدیریت منابع هدفمندی یارانه هاست خاطرنشان کرد: از سال ۹۳ بحث پیرامون هدفمندی یارانه ها با دولت آغاز شده و در این مدت بارها به این مسئله اشاره شده که ادامه این وضعیت در پرداخت یارانه های نقدی به هیچ وجه امکان پذیر نیست زیرا دولت سالی ۴۲ هزار میلیارد تومان معادل با دو برابر بودجه تحقق یافته عمرانی کشور به یارانه ها اختصاص می دهد که بخش زیادی از آن تاثیری در درآمد افراد ندارد و فقط اتلاف درآمدهای ملی است.

توپ یارانه در زمین دولت و مجلس

پس از گذشت 7 سال از اجرای هدفمندی یارانه ها عقب نشینی دولت در پیشنهادات ارایه شده در مورد حذف دهک های برخوردار از دریافت یارانه نشان می دهد که نبود اراده لازم برای پیشبرد اهداف و عدم برنامه ریزی کلان و کارشناسی لازم در این مورد دولت را از ادامه مسیر منصرف کرده است.

براساس قانون هدفمندی یارانه‌ها، دولت مجاز است در پایان 5 ساله اول اجرایی شدن این قانون نسبت به اصلاح برخی از پرداختی‌ها اقدام کند. اما در چند سال گذشته ثبت‌نام مجدد مردم برای دریافت یارانه و کسری بودجه دولتمردان را با چالش جدی روبرو ساخت تا مقدمه ای شود که در بودجه 97 تصمیمی اساسی برای اصلاح یارانه‌ها گرفته شود. بر همین اساس دولت در بودجه سال 97 میزان پرداختی یارانه‌های نقدی را اصلاح و بودجه این پرداختی را از 42 میلیارد تومان سال 96 به 23 هزار میلیارد تومان کاهش داد اما در نهایت با ممانعت مجلس دوباره به روال سابق خود بازگشت.

دولت که در زمان ارایه لایحه بودجه 97 تاکید داشت که در راستای هدفمندی یارانه ها حذف دهک های برخوردار باید در اولویت قرار گیرد اما اکنون رییس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه « فقط گفته شود که افراد پردرآمد بدون ساز و کار از دریافت یارانه نقدی حذف شوند، عملیاتی نیست، به همین دلیل سال آینده پرداخت یارانه‌ها متفاوت از استمرار سال‌جاری نیست».

علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی در این زمینه با بیان اینکه نظر دولت عوض شده است و یارانه به همه افراد مورد نیاز داده می شود، اظهار داشت: در بحث یارانه ها تلاش شده است که به همه افراد نیازمند ارایه شود و نظر دولت درباره 23 هزار تا عوض شده است.

از سوی دیگر حاجی بابایی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز خبر داده است که طبق مصوبه جدید کمیسیون تلفیق دست دولت برای پرداخت یارانه به 76 میلیون ایرانی در سال 97 باز است.

حمیدرضا حاجی بابایی با اشاره به اینکه براساس درآمد هدفمندی یارانه ها 102 هزار میلیارد تومان تعیین و مقرر شد یارانه همانند سال های قبل پرداخت شود، یادآور شد: راهبردی برای حذف یارانه ها وجود ندارد و براساس مصوبه جدید کمیسیون تلفیق 30 هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی در نظر گرفته شده که این رقم تا 41 هزار میلیارد تومان نیز قابل افزایش است.

صاحب نظران معتقدند که حذف یارانه ها عواقب سیاسی و اجتماعی بسیاری دارد که در این مورد گویا نه دولت و نه مجلس هیچ یک حاضر به پذیرش هزینه سیاسی حذف دهک های برخوردار نیستند. یارانه‌های نقدی که به یکی از بزرگترین چالش‌های سال های اخیر تبدیل شده است هر ماه به طور متوسط  بیش از 3 هزار و 400 میلیارد تومان از بودجه کشور را به خود اختصاص داده است در حالی که در همین دوره زمانی بودجه اختصاص یافته برای اعتبارات عمرانی بسیار کمتر از این مقدار است.

براساس اعلام یوسف نژاد سخنگوی کمیسیون تلفیق رقم منبع درآمدی دولتی از محل هدفمندی یارانه‌ها در سال جاری 48 هزار میلیارد تومان بود که برای سال آینده این رقم به 37 هزار میلیارد تومان طبق پیشنهاد دولت در لایحه بودجه 97 کاهش یافته است. از این رقم 23 هزار میلیارد تومان به یارانه نقدی و غیرنقدی، 7 هزار میلیارد تومان برای کاهش فقر مطلق در خانوارهایی که تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند اختصاص داده شده؛ البته از این محل برای یارانه نان و خرید تضمینی گندم نیز سه هزار و 300 میلیارد تومان و برای بخش سلامت نیز سه هزار و 700 میلیارد تومان دولت پیشنهاد داده که جمعاً به 37 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

بازی عدم شناسایی راهکارهای مناسب جهت حذف دهک های ثروتمند هر زمان در زمین مجلس و دولت باعث شده است که روند اصلاح هدفمندی یارانه ها و نبود سازوکار مشخص هر سال به آینده ای نامعلوم موکول شود و سرمایه های ملی در طرحی که به دلیل تورم هیچ کمکی به معاش مردم نمی کند به بیراهه رود.

این در حالی است که پیش از این محمدباقر نوبخت در نشست خبری اعلام کرده بود هیچ نیازمندی از دریافت یارانه محروم نخواهد شد. او در ادامه صحبت‌های خود به سرنخ‌های جدیدی از سیاست دولت در قبال یارانه‌ها اشاره کرد و گفت : دو روش برای اعطای یارانه‌های نقدی به افراد نیازمند وجود دارد. بر مبنای روش نخست، قطع یارانه پردرآمدها است که این روش در سال‌های اخیر با توجه به اعتراضات صورت گرفته به وزارت کار و همچنین نیاز به افشای حساب بانکی افراد با کندی روبه‌رو بوده و نهایتا ۳ تا ۴ میلیون نفر از دایره یارانه‌بگیران حذف شدند.

روش دوم، شناسایی افراد نیازمند است و اینکه یارانه به اشخاصی که تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند، تعلق گیرد که در حال حاضر این کار توسط نهادهای ذی‌صلاح صورت گرفته است. البته بخشی از مردم، تحت پوشش این نهادها نبوده، ولی مشمول دریافت یارانه‌ها هستند که پس از بررسی، یارانه‌ها آنها برقرار می‌شود. نوبخت تاکید کرد که وظایف مشخص سازمان هدفمندی یارانه‌ها پرداخت یارانه به افراد نیازمند، اقشاری که زیر خط مستمری دریافت می‌کنند و همچنین ارزان کردن بیمه سلامت است.

او با ایراد این صحبت‌ها، جمع‌بندی کرد که در سال آینده سازمان هدفمندی یارانه‌ها منحل و وظایف آن از طریق صندوق رفاه اجتماعی در زیرمجموعه وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی خواهد بود. در اصل قرار بود که مکانیزم اعطای یارانه ها تغییر کرده و یارانه نقدی تنها به افرادی پرداخت ‌شود که نیازمندی آنها برای نهادهای رفاهی کشور ثبت شده باشد.