مدتی می شود که دستورالعمل اظهار قبل از ورود کالا به گمرکات کشور ابلاغ شده است. این دستورالعمل به منظور حذف اسناد کاغذی و انجام کلیه تشریفات گمرکی در سامانه جامع امور گمرکی به صورت الکترونیکی، به اطلاع گمرکات اجرایی رسیده است. به عبارت دیگر گمرک جمهوري اسلامي ايران مطابق توصيه هاي سازمان جهاني گمرک و برنامه هاي دولت در حوزه تجارت و هم چنين در راستاي اهداف خود در جهت بهبود فضاي کسب و کار و رفع موانع توليد، اقدام به راه اندازي اظهار پيش از ورود کالا در بنادر کشور کرده است.

در همین راستا محمدرضا صفا، نايب رئيس کميسيون مديريت واردات اتاق ايران با اشاره به اینکه اظهار قبل از ورود کالا از مزیت های طرح گمرک الکترونیک است، گفت: با استفاده از این  امکان در سامانه تجارت فرامرزی گمرک، صاحبان کالا، تجار و شرکت های حمل و نقل می توانند پیش از ورود کالا به بندر محموله های خود را در سامانه اظهار کنند.

وی درخصوص مزیت های اجرایی شدن دستورالعمل اظهار قبل از ورود کالا ادامه داد: مزیت نخست این طرح آن است که از میزان فسادپذیری کالا در گمرک کاسته می شود. به بیان دیگر پيش از اين ضمانت نامه ها به صورت کاغذي صادر مي شد ولي اکنون اين ضمانت نامه ها به صورت الکترونيکي دريافت شده که این امر منجر به ایجاد شفافیت و دقت در دستگاه های نظارتی نیز می شود.  

نايب رئيس کميسيون مديريت واردات اتاق ايران در خصوص مزیت دیگر این دستورالعمل افزود: با استفاده از این دستورالعمل، زمان ترخیص کالا نیز کاهش یافته است. در واقع پیش اظهاری قبل از ورود کالا به واردکنندگان مواد اولیه و کالاهای واسطه ای کمک می کند در مدت زمان کوتاه تری کالای خود را ترخیص کنند و دیگر کالایی در گمرک نماند.

وی به سومین مزیت دستورالعمل اظهار قبل از ورود کالا اشاره کرد و گفت: زمانی که اطلاعاتی چون بارنامه و ثبت سفارش به شکل الکترونیکی ثبت شود نهادهای مربوطه می توانند از تمام مراحل این کالا اطلاع داشته و آن را رصد کنند و از سوی دیگر مدارک این کالا مورد بررسی بنادر و گمرک گردیده و تایید شده بنابراین از قاچاق کالا جلوگیری به عمل می آید.

صفا در خصوص اسناد و مدارک لازم چهت اظهار قبل از ورود کالا اضافه کرد: اسناد مورد نیاز جهت شروع عملیات اظهار قبل از ورود شامل بارنامه، ثبت سفارش، فاکتور، تاییدیه های بنادر و انبار و در نهایت گواهی مبدا است.

نايب رئيس کميسيون مديريت واردات اتاق ايران با اشاره به اینکه اظهار قبل از ورود اختیاری است، تصریح کرد: در واقع این دستورالعمل در راستای اعطای تسهیلات ویژه به خدمت‌گیرندگان است و به همین دلیل گمرک به صاحب کالا اعلام می کند در صورت تمایل می تواند از این رویه استفاده کند.

به گفته وی گمرک می بایستی میان صاحبان کالای خوش نام و معتبر و دیگر افراد مشغول در این حوزه تفاوتی قائل شود. به بیان دیگر اظهار نامه افراد سرشناس ومعتبر را بپذیرد و کارهای اولیه را در سیستم جامع امور گمرکی انجام دهد سپس برای ارائه سایر اسناد مورد نیاز قبل و همچنین نمونه برداری و چک کردن کالا اقدام کند تا برهمین نحوه کارهایش با سرعت بیشتری انجام گیرد.

صفا با اشاره به اینکه این دستورالعمل به ویژه برای واردات کالاهای واسطه ای و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی بسیار راهگشا خواهد بود، گفت: البته این طرح همان طرح های دیگر با موافقت و مخالفت عده ای روبه رو شد. از آنجاییکه برخی تجار و واردکننده ها برای واردات کالای خود از سیستم جامع گمرکی استفاده می کنند با این طرح موافق بودند چرا که از یک سو این سیاست موجب کاهش تخلفات شده و از سوی دیگر تبدیل سیستم کاغذی به الکترونیکی از دستبرد به اسناد نیز می کاهد مورد تایید بسیاری از تجار و واردکنندگان قرار گرفت.

به گفته وی اما در این میان برخی نیز وجود داشتند که از این طرح چندان استقبال نکردند؛ چرا که الکترونیکی شدن فرایندهای ورود و ترخیص کالا در گمرک موجب شفاف سازی در امور و کاهش فساد و هزینه ها شده است خشم و ناراحتی عده ای را برانگیخته است.

صفا در خصوص تاثیر این طرح بر روی هزینه ها نیز گفت: این طرح باعث می شود تا هم برای واحدهای تولیدی، هم واردکنندگان و تجار به صرفه باشد و هم منافعی عاید اقتصاد کشورمان شود. در واقع این خدمات برای همه تجار و بازرگانان است تا بتوانند تشریفات گمرکی را قبل از ورود محموله به بندرهای کشورمان انجام دهند تا محموله ها در گمرک ها توقف نداشته باشد.

به گفته وی جایگاه فعلی دستورالعمل اظهار قبل از ورود کالا حدود 70 تا 75 درصد در میان تجار و بازرگانان است و می توان گفت به طور کامل مورد تایید تجار و بازرگانان قرار نگرفته است اما با این وجود پیشرفتی خوبی داشته است ولی باید ادامه داد تا طرح جامع گمرکی به صورت کامل اجرا شود.

صفا در پایان گفت: زمانی که همه بازرگانان و تجار در یک شرایط یکسان قرار گیرند تخلفات کمتر شده و واردکنندگان با سهولت بیشتری می توانند کالای خود را به کشور وارد کرده و حتی در بازار رقابت سالم داشته باشند.