ولی اله داودآبادی دبیرانجمن و عضو هیأت مدیره صنایع تولید و صادرکنندگان کنسانتره و آبمیوه ایران در گفتگو با اگزیم نیوز گفت: آغاز فعالیت از سال های تقریبا 66 و 67 و مخصوصا دهه هفتاد که کارخانجات خیلی فعال شروع به تولید کردند. در آن زمانها با کشورهایی مثل آلمان، فرانسه و ترکیه مبادلات داشتیم و خیلی از اروپاییان کنسانتره ایران را خریداری می کردند که کم کم تعداد کنسانتره ها افزايش پيدا كرد و تولید کنسانتره برخی میوه ها مثل انار به اين ليست اضافه شد که خیلی مشتری و طرفدار از ژاپن و کره داشت، در نهایت با مقوله تحریم ها محدودیت هایی ایجاد شد که از طریق کشورهای دیگر کنسانتره ایران خریداری شد و الان هم کشورهای مختلف از جمله ترکیه هستند که خریدار عمده کنسانتره ایران هستند. مرغوبیتی که کنسانتره ایران دارد بعضی از کشورهای تولید کننده ندارند ولی میزان تولید کنسانتره چین چندین برابر رقم تولید کشور ماست در نتیجه چین رقیب خیلی بزرگی است که از نظر قیمتی هم می تواند با ما رقابت کند.

وی در مورد تسهیلاتی که دولت در اختیار تولیدکننده ها می گذارد، خاطرنشان کرد: همانطور که می دانید این صنعت جزء یکی از مهمترین صنایع تبدیلی کشاورزی ایران است. در کشاورزی، صنایع تبدیلی همیشه اولویت دارند و به بخش کشاورزی کمک هایی از سوی وزارت کشاورزی و صنعت صورت می گیرد ولی در حوزه تولید ما کمک به طور مستقیم عاید ما نمی شود البته با بخش باغداری ارتباط داریم که گهگاهی کمکی از سوی دولت به باغدارها صورت می گیرد. یک جایزه تشویقی صادراتی هم وجود دارد که در گذشته ها می دادند و آن هم خیلی کمرنگ شد که گرفتنش هم نیاز به مکاتبات و طی کردن پروسه طولانی دارد بنابراین به آن صورتی که فکر کنید سوبسید بدهند مانند صنایع شیر و ... آنطور نیست و خیلی حمایتی از سوی دولت نمی شود. البته باید گفت جز یکی دو واحد، بیشتر واحدها بخش خصوصی هستند و صنعتی است که متکی به خود و سرمایه شخصی تولیدکننده ها است. به هر حال پرداخت وام هم صورت می گیرد ولی هیچ مدیری تمایلی به گرفتن این وامها از بانک ندارد برای اینکه سود حاصله آنقدر حاشیه سودش زیاد نیست که بتواند پاسخگوی نرخ سود بانکی باشد.

داودآبادی در مورد ظرفیت های تولید این حوزه گفت: ظرفیت این صنعت خیلی بالاست ولی اولا همیشه با مشکل کمبود میوه صنعتی روبرو هستیم، ممکن است میوه زیاد داشته باشیم ولی میوه صنعتی کم داریم و دوم اینکه قیمت میوه ها بالاست و قیمت تولید افزایش پیدا می کند. باید گفت محصول صادراتی در دنیا یک قیمت خاص دارد که نیم سنت بالا و پایین نمی شود قیمت را اضافه کرد. از یک طرف تولیدکننده نمی توانست میوه گرانتر بخرد به خاطر قیمت جهانی که اگر بالاتر برود اصطلاحا روی دستش می ماند و از آن طرف تولیدکننده سرمایه فراوانی هم ندارد که آن مقدار کنسانتره ای که می تواند تولیدکند را داشته باشد و مشتری هم وجود ندارد.

وی افزود: امسال استثنایی بود که تمام کارخانجات کنتسانتره سیب برای اولین بار در طول این بیست و چند سال تقریبا تماما کار کردند و علت عمده هم به خاطر افزایش سیب در ایران و هم به خاطرسرمازدگی سیب لهستان و کمبود این محصول بود که در واقع این موضوع به نوعی توانست کمک کننده باشد. امسال محصول سیب افزایش تولید داشت که موقعیت خوبی برای کنسانتره سیب و باغداران ایجاد شد که خوشبختانه وزارت کشاورزی به بخش باغداری خیلی کمک کرد که قرار شد این مابه التفاوت کارخانجات را برای اینکه باغداران ضرر نکنند پرداخت کند.

داودآبادی در مورد عمده ترین موانع و مشکلات این صنف تصریح کرد: در حال حاضر خیلی تولیدکننده ها رغبتی برای گرفتن وام از خود نشان نمی دهند چون حاشیه سود خیلی زیاد نیست که بتواند بهره ها را جوابگو باشد. در گذشته تولیدکنندگان درخواست وام می کردند و تا زمان انجام این بروکراسی و پروسه های طولانی فصل میوه تمام می شد که به نوعی نوشداری بعد از مرگ سهراب بود ولی الان موضوع فرق کرده و نبودن سرمایه در گردش یکی از موانع است. می توان گفت در ایران حالت کمپانی و شرکت های بزرگ وجود ندارد و شراکت در ایران کار مشکلی است و تولیدکننده ها به صورت انفرادی یا خانوادگی سرمایه گذاری می کنند و با گرفتن وام و ... همت می کنند کارخانه ای راه اندازی می کنند و در نهایت به اصل قضیه که می رسند، سرمایه در گردش خیلی ضعیف است.

وی افزود: از طرفی تولیدکننده باید با باغداری بزرگ سروکار داشته باشد و شرکت های کشت و صنعت بزرگ وجود داشته باشند که تولیدکننده با آنها قرارداد ببندد که در فصل محصول چه مقدار از چه میوه ای می خواهد تا خیال تولیدکننده آسوده باشد نه اینکه مشکل دلالی که یکی از مضرات و آسیب های بزرگی است که به این صنعت و بقیه زده است پیش بیاید. بنابراین مجموعه این عوامل سبب می شود که تولیدکننده با باغداری روبرو شود که تمام گذران زندگی خود و خانواده اش از طریق محصول باغی است پس باید میوه خودش را گران بفروشد و صنعت هم اگر میوه گران بخرد محصولی تولید می کند که برایش قابل فروش نیست و دیگر مسائلی مانند حمل و نقل گران و فرسوده و ... هم از دیگر مشکلات است.  

دبیر انجمن صادرکنندگان کنسانتره در مورد سایر مشکلات حمل و نقل گفت: در بحث صادرات کنسانتره به کشورهای بلوک شرق بعضی محصولات تا دمای زیر 18 درجه هم مشکلی ایجاد نمی کنند ولی محصول سیب نهایتا دمای 5-6 درجه بالای صفر برایش مناسب است. به فرض اگر بخواهیم به کشور روسیه صادرات داشته باشیم با توجه به سرمای شدید آن منطقه نیازمند به سیستم حمل و نقلی هستیم که گرمایش داشته باشد که متأسفانه وجود ندارد؛ یا عدم وجود سردخانه های مجهز از مشکلات دیگری است که اول باید ساز و کار مناسب آن تهیه شود.واقعیت این است با لطمه هایی هم که تحریم پیش آورد و نوسانات قیمت نفت هم تأثیرگذار هستند که باعث شده واقعا آسیب ببینیم و دولت هم مانند پدر خانواده که پول ندارد کار چندانی از دستش برنخواهد آمد.

داودآبادی با اشاره به فعالیت چشمگیر هایپرمارکت ها طی چند سال اخیر گفت: اتفاقی که افتاده این است که هایپرمارکت ها از یک طرف فروشگاه های بزرگ و قدرتمندی هستند و خانواده ها هم تمایل به خرید از آنها دارند و به مرور دیگراز مغازه کوچک زیر پله ای خرید نمی کنند، بنابراین بسیاری از مشاغل کوچک کم کم از بین می روند و به نوعی فرهنگ سازی می شود. دوم اینکه قدرتی دارند که به نوعی به تولیدکننده ها حاکمیت دارند. مثلا تنها در صورت تخفیف 40 درصد از تولیدکننده خرید می کنند که با توجه به اینکه دنیای رقابت است و همه تولیدکننده ها سعی می کنند بازار بیشتری را به دست بیاورند، رقابت سختی است که در صورت عدم همکاری با آنها از حاشیه بازار کنار می روند.  قابل ذکر است مثلا از این مقدار تخفیف 25 درصد زیر قیمت 15 درصد را خود هایپرمارکت برمی دارد. کاهش قیمت از یک نظر برای مصرف کننده خوب است ولی از سوی دیگر اشتغال کم می شود، مغازه های کوچک از بین می رود، کارگرها اخراج می شوند و باید سازوکار مناسبی برای این امر تمهید شود.

وی گفت: اغلب تولیدکنندگان محصول خود را با ضرر می فروشند و چاره ای هم ندارند. با کوچکترین اهمالی بازاری را که برای به دست آوردن آن سالها زحمت کشیده اند را از دست می دهند. در نتیجه باید قوانین و نظمی برای هایپرمارکت ها ایجاد شود تا آنها نتوانند به این صورت اعمال نفوذ و فشار کنند که هم مصرف کننده و تولیدکننده و هم پرسنل تولید و فروشنده خیالشان راحت باشد و یک بازار متعادلی فراهم شود. مجموعه این عوامل باعث شده تعادلی در بازار نباشد و از این طرف به تولیدکننده از سوی سازمان حمایت و وزیر صنایع و ... فشار وارد شود که تعدیل قیمت داشته باشید. مصرف کننده هم از این تعدیل قیمت راضی است ولی به قیمت از دست رفتن اشتغال فرزندان در آینده.