این روزها ارز بالاترین نرخ خود در چند سال گذشته تجربه می‌کند و دلار به بالای مرز ۴۰۰۰ تومانی سرک کشید. البته باید به این نکته توجه داشت که بازار ارز از عوامل مختلفی همچون سیاست‌های کلان اقتصادی، تحولات در روابط سیاسی و اقتصادی بین‌المللی تاثیر می گیرد. از سوی دیگر نرخ ارز بر متغیرهای اقتصادی همچون صادرات، واردات، ‌سرمایه‌گذاری، تولید، مصرف و تورم، آثار مختلفی به همراه دارد. در همین راستا وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در گفتگو با اگزیم نیوز به بررسی علل افزایش قیمت‌ نرخ ارز پرداخته و به تشریح دلایل جهش قیمت دلار در ایران پرداخت. به گفته وی نرخ ارز یکی از متغیرهای کلیدی و تأثیرگذار در اقتصاد کلان است بنابراین هر گونه نوسانات ارزی می‌تواند ثبات اقتصادی کشور را دچار اختلال کند. اما بحث نرخ ارز در اقتصاد ایران متاثر از عوامل داخلی و خارجی است.

این اقتصاددان ادامه داد: در کشور ذینفعان فراوانی برای نرخ ارز وجود دارند که حضور آنها کار را بسیار دشوار می کند. مصرف کننده علاقمند به ثبات نرخ ارز است چرا که افزایش قیمت دلار قدرت خرید را کاهش می دهد پس  مصرف کنندگان فشار می آورند که نرخ ارز مهار شود.

عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی افزود: اما تولیدکنندگان در این مورد به دو دسته تقسیم می شوند. کسانی که برای تولید کالا نیاز به اقلام وارداتی ندارند که آنها موافق افزایش نرخ ارز هستند و از طرف دیگر تولیدکنندگانی که برای تولید کالا نیاز به اقلام وارداتی دارند که مخالف افزایش قیمت هستند.

به گفته شقاقی از سوی دیگر مهمترین عامل داخلی تفاوت نرخ تورم داخل و خارج است. باید نرخ دلار سالانه به میزان تفاوت نرخ تورم داخل با خارج از ایران افزایش یابد. وقتی این افزایش صورت نمی گیرد ممکن است با تجمع این تفاوت به صورت ناگهانی دلار گران شود.

این اقتصاددان ذینفع دیگر در این ماجرا را دولت دانست و گفت: دولت از یک طرف با افزایش نرخ دلار می تواند درآمد بیشتری کسب کند و از این درآمد در جهت جبران کسری بودجه بهره ببرد و از طرف دیگر با افزایش نرخ دلار اولویت کنترل تورم را از دست می دهد و هرچه که تاکنون رشته است پنبه می شود.

وی اضافه کرد: به این ترتیب تصمیم گیری در این باره کار بسیار سختی است. هنوز مشخص نشده است که نگرش دولت چه خواهد بود. تا اکنون دولت کنترل نرخ ارز و نرخ تورم را انتخاب کرده است، حالا باید دید در ادامه چه انتخابی انجام می دهد.

شقاقی با تاکید بر اینکه کنترل نرخ ارز کار دشواری است، عامل داخلی موثر در این باره را فشار بخش خصوصی دانست و افزود: بخشی از فعالان بخش خصوصی به دنبال افزایش نرخ دلار هستند. آنها مدتی است فشار سختی به دولت وارد کرده اند. چرا که با افزایش نرخ دلار قدرت رقابت آنها بالاتر می رود. اگر نرخ دلار به صورت مصنوعی پایین نگه داشته شود قدرت رقابت پذیری بنگاه های خصوصی نیز کاهش می یابد.

عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی با بیان این که در کنار عوامل داخلی عوامل بیرونی هم تاثیر مهمی دارند، گفت: عدم اطمینان از آینده اقتصاد ایران، ریسک بالای اقتصاد ایران و تبعیت از سیاست های خارجی در این حوزه اثر گذار است. طبیعتا صحبت های اخیر رییس جمهور آمریکا و اعتقادات وی نسبت به مذاکره مجدد و خروج از برجام موجب افزایش ریسک اقتصادی ایران می شود و اگر در این بین از سوی دولت آمریکا فشار بیشتری ایران را در برگیرد احتمالا شرکای خارجی و بانک های بزرگ از مبادله با ایران دوری کنند که تمام این عوامل می تواند نرخ ارز را تحت شعاع خود قرار می دهد.

شقاقی عنوان کرد: مبحث یکسان سازی نرخ ارز یکی از وعده های دولت دوازدهم است که بانک مرکزی مسیر این موضوع را هموار کرده است. با این وجود اگر عوامل خارجی به میان نیاید با تاثیرگذاری عوامل داخلی ممکن است نرخ ارز تا پایان سال به 4500 تومان برسد. ولی تصور می کنم قیمت دلار بین 4000 تا 4500 قرار بگیرد.

وی اضافه کرد: اما اگر عوامل خارجی براساس سناریویی که به نظر می رسد در حال ترسیم است ممکن است همه چیز را تحت تاثیر قرار دهد و نرخ ارز به مرز 5000 تا 6000 تومان نیز برساند. همین افزایش نرخ ارز اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار می دهد و موجب تورم می شود.