مریم خورشیدی - به طورکلی، مدیریت ثروت یکی از مواردی است که امروزه بانکها به آن اهمیت ویژه ای می دهنـد. مدیریت ثروت حوزه ای است که معمولاً با مدیریت هردو طرف ترازنامه مشتریان سروکار دارد. یکـی از اساسی ترین زیرمجموعه های مدیریت ثروت بانکداری اختصاصی اسـت کـه در آن بانـک وکیـل مـشتری می شود تا تمام امورمالی و غیرمالی مشتریان را بدون اینکه مشتری درگیراین امور شود مدیریت و اجرا نمایـد. هنر بانکداری اختصاصی نیز ارائه ترکیبی از خدمات باکیفیت بـه مـشتریانی اسـت کـه وقـت کـافی بـرای مدیریت ثروت خود ندارند.

بانکداری اختصاصی پدیدهای نو در جهـان نیـست، این خدمت حداقل به 200 سال پیش در کشورهای سوییس و بریتانیـا بـاز مـی گـردد. در 3 دهـه اخیـر نیـز بانکداری اختصاصی شکل جدیدی به خود گرفته و بـا ایجـاد همکـاری میـان بـازار سـرمایه و پـول بـرای ارزش آفرینی بیشتر برای مشتریان خاص در تمام جهان ارائه می گردد.

هادی لاری کارشناس ارشد مسائل اقتصادی و مالی در گفتگو با اگزیم نیوز در مورد بانکداری اختصاصی در ایران گفت: کار بانکداری را می توان تقسیم بندی کرد. در بانکداری عمومی و آنطور که در ذهن عامه از آن یاد می شود با تعداد زیادی از مشتریان خرد سر و کار داریم که با جمع کردن پول مردم، ارائه تسهیلات به صاحبان کسب و کار و پرداخت سود سپرده ها به مشتریان خدمات می دهند. این سبک از بانکداری در دنیا با   Retail Banking یاد می شود. در این نوع از بانکداری با تعداد زیادی از مشتریان کوچک سر و کار دارید که پول های کوچک خود را در بانک سپرده گذاری می کنند.

لاری در ادامه به شرح نوع دیگری از بانکداری به نام  Corporate banking پرداخت و گفت: در این نوع از بانکداری مشتری بانکها شرکت ها هستند و یا  نوع دیگری از بانکداری Investment Banking است  که مشخصا برای پروژه های سرمایه گذاری طراحی شده است.

وی منظور از private banking را ارائه خدمات به مشتریان خاص بانک، مشتریانی که پول های بزرگ دارند و ارزش دارایی هایشان از یک حد مشخص بیشتر است، دانست و گفت: بانکداری اختصاصی مشتریهای خاص خود را از عموم مشتریان جدا می کند و به آنها در کنار خدمات معمول سرویس های ویژه از جمله سرمایه گذاری، خرید و فروش سهام و سایر خدمات مالی و نیز خدمات VIP ارائه می کند. این اقدامات در راستای جلب رضایت مشتریان انجام می گیرد. فرق اصلی این سبک از بانکداری با بانکداری عمومی این است که بانک در درآمد حاصل از بانکداری خصوصی که از درآمدهای غیر مشاع بانک است سهیم می شود.

لاری اذعان داشت: در بانکداری معمول سود ناشی از سرمایه گذاری با مشتریان تقسیم می شود اما در بانکداری اختصاصی سود حاصله غیر مشاع بوده و پس از احتساب سهم سود سرمایه گذار مابقی سود نصیب بانک می شود.

 این کارشناس مالی خاطر نشان کرد: نزدیک به ده سال است که بانکداری اختصاصی در ایران آغاز شده است. بانک اقتصاد نوین اولین بانکی بود که به این منظور خدمات بانکداری اختصاصی را به مشتریان خود ارائه داد. امروزه بسیاری از بانک ها از جمله ملت، آینده، سامان خدمات بانکداری اختصاصی را به مشتریان عرضه می کنند. در واقع همه بانک ها به دنبال این نوع از بانکداری هستند و ساز و کار آن را نیز دارند اما اینکه چقدر موفق بوده اند پاسخ منفی است.

لاری گفت: بانکداری عمومی همواره بخش عمده ای از بانکداری است چون چندین میلیون نفر پول خود را به بانک ها می سپارند و بانک ها موظفند در مسیر وظایف محوله و تعریف شده به آن بپردازند. اساسا بانکداری اختصاصی اولویت اول بانک ها نبوده و جزء فعالیت های جانبی بانک است که لزوما کار گسترده ای نیست چون با بخش کوچکی از مشتریان سر و کار دارد.

هادی لاری اذعان داشت:  در حال حاضر برای اینکه مشتری اختصاصی بانک باشید باید 500 میلیون تومان پول قابل سرمایه گذاری و سپرده گذاری داشته باشید. تعداد کسانی که این مبلغ پول راکد داشته باشند در برابر چند میلیون مشتری خرد اندک هستند بنابراین طبیعی است که بروز این نوع وعالیت بانکی نمود پررنگی نداشته باشد.

وی مساله اعتماد مشتری را به بانک در تقویت این یبک از بانکداری مهم دانست و گفت: یکی از موانع اصلی در مسیر بانکداری اختصاصی در همه دنیا عدم اعتماد سپرده گذاران است. از طرفی نباید این موضوع را فراموش کرد که کسی که مبلغ زیادی از منابع مالی را در اختیار دارد خود یک بیزینس من موفق است و باید قانع شود که سیستم بانکی توان و کارایی لازم برای در اختیار گرفتن و مذیریت این منابع را دارد. واقعیت این است که در شرایط فعلی، کمتر کسی به بانک های ما اعتماد می کند.گاها دیده می شود مشتریان این بانکها که عموما افراد موفقی در حوزه های اقتصادی هستند بهتر از بانک مورد نظر می توانند با سرمایه خود کار کنند و پیشنهادهای بانکهای اختصاصی برایشان جذاب نیست.

 هادی لاری گفت: تا رسیدن به سطحی از توان و خلاقیت در مدیریت سرمایه از سوی بانک ها راه درازی در پیش داریم. سیستم بانکداری ما با اشکالات عدیده ای روبروست. البته بخشی از مشکلات این حوزه به شرایط اقتصادی مربوط می شود که حل و رفع آنها زمانبر است. با بهبود اوضاع اقتصادی و  محیط کسب و کار و استفاده از ساز و کاری به روز و حساب شده در بانک ها می توان انگیزه سپرده گذاری در بانک های اختصاصی را افزایش داد.