نبود برندهای قدرتمند زعفران ایران در بازارهای جهانی باعث شده تقریبا هیچ نامی از کشورمان در این زمینه وجود نداشته باشد. از این رو آگاهی از اهمیت و جایگاه برندسازی برای محصولات صادراتی مانند زعفران و همچنین راهکارهایی که برندهای برتر برای حضور در بازار جهانی از آن بهره می برند می تواند راهگشا باشد. ایران 95 درصد تولید جهانی زعفران را در اختیار دارد و به عنوان بزرگترین تولیدکننده این محصول شناخته می شود. قابلیت توسعه صادرات این محصول در بازار جهانی می تواند منجر به افزایش درآمدهای ارزی شود و به همین دلیل آن را از جایگاه ویژه ای برخوردار کرده است اما غیر از مسائل و مشکلات در زمینه تولید و نحوه عمل آوری زعفران توسط کشاورزان که عمدتا به دلیل عدم بازنگری در ساختار سنتی تولید است مشکلات فراوانی در زمینه صادرات این محصول با ارزش نیز وجود دارد که به دلیل فقدان توجه کافی به استانداردهای بین المللی، ساختار نظام بازاررسانی و نداشتن یک تشکیلات منسجم است. 

لزوم برندسازی و شناسایی بازارهای هدف 

رئیس شورای ملی زعفران ایران در این خصوص گفت: با وجود سختی که در خصوص صادرات زعفران به دلیل تحریمها وجود داشت اما با گشایشهای ناشی از برجام پارسال 170 تن صادرات صورت گرفته است. 
محسن احتشام افزود: چین، هند و بازارهای اروپایی و آمریکایی از جمله هدفهای اصلی برای صادرات زعفران از ایران محسوب می شوند. 
وی با اشاره به اینکه باید به سمت برندسازی در حوزه زعفران حرکت کرد ادامه داد: در شرایط فعلی برندسازی در خصوص زعفران برای حضور قدرتمند در بازارهای جهانی یک امر ضروری و غیرقابل انکار است. یکی از مهمترین رویکردهایی که باید اتخاذ شود موضوع بازارسازی در حوزه فروش زعفران است. 
رئیس شورای ملی زعفران ایران گفت: بر همین اساس باید بازار مناسب بررسی شده و اولویتهای مناسبی در نظر گرفته شود زیرا مشکلات بخش تولید نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است. 
وی افزود: تولید زعفران در مدت هشت سالی که از تاسیس شواری ملی زعفران می گذرد از کمتر از 100 تن به بیش از 300 تن رسیده و این موضوع یک دستاورد بسیار بزرگ محسوب می شود. 

نوسان شدید قیمت امکان رقابت را سخت می کند 

نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: سالانه 350 تن زعفران در ایران تولید می شود و این محصول توانسته برای 120 هزار خانوار اشتغال ایجاد کند. 
غلامرضا میری افزود: زعفران سالانه بیش از 500 میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد و تقریبا طی سالهای اخیر صادرات این محصول در کشور 60 درصد رشد داشته است. 
وی ادامه داد: در کشورهای دیگر تسهیلات مناسبی به فعالان حوزه زعفران ارائه می شود و آنان می توانند با قیمت مناسب محصول خود را در بازارهای جهانی عرضه کنند. 
نایب رئیس شورای ملی زعفران ایران گفت: متاسفانه تاکنون برندسازی مناسبی در خصوص زعفران انجام نشده و هنوز این محصول ایرانی بنا به دلایل گسترده ای توان رقابت با دیگر برندهای خارجی را ندارد. بی ثباتی و نوسانات شدید قیمت نیز از مشکلات حوزه زعفران است که امکان رقابت در بازارهای جهانی را سخت و دشوار می کند. 
وی افزود: باید در این زمینه تمهیدات مناسبی توسط دولت در نظر گرفته شود تا شاهد افزایش قیمتها نباشیم و صادرکنندگان بتوانند به درستی در مسیر برندسازی گام بردارند. رفع موانع تعرفه عوارض صادرات به چین یکی از مشکلات عمده این حوزه است زیرا آن کشور بعد از هند بزرگترین مصرف کننده زعفران است. 
میری حمایت نکردن از تشکلهای صادراتی، پاسخگو نبودن گمرک برای ارائه آمار صادرات و ناهماهنگی نهادهای متولی با سازمان توسعه و تجارت را از عمده ترین مشکلات حوزه صادرات زعفران ذکر و بیان کرد: تدوین برنامه جامع فرآیند تولید ارگانیک زعفران، بررسی الزامات و مطالعه تطبیقی این روش تولید در کشورهای پیشرو، مطالعه موردی برندهای موفق زعفران در کشورهای اروپایی و ایران بر اساس معیارهای برندسازی و بازاریابی، بررسی و پیشنهاد ساختار مطلوب برای مدیریت صنعت زعفران در کشور، بررسی اثرات تحریم بر صنعت زعفران و راهکارهای مقابله با آن از جمله رویکردهای بسیار مهمی است که باید در زمینه برندسازی اتخاذ شوند. 
وی گفت: مطالعه تصویر و ذهنیت موجود از برندهای زعفران ایرانی در بازارهای هدف، تدوین برنامه جامع بازاریابی برای زعفران ایرانی و بررسی ظرفیتهای گردشگری کشاورزی در مناطق کشت زعفران از دیگر موضوعاتی است که باید در خصوص برندسازی مد نظر قرار گیرند. 

خام فروشی زعفران، تهدید جدی صادرات 

عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی مشهد گفت: بررسی راهکارها و مراحل جهانی شدن یک برند ایرانی در صنعت زعفران، مطالعه و بررسی روش خلاقانه برندهای فعال در صنایع غذایی بر اساس میزان استقبال مصرف کنندگان و تاثیر بر میزان فروش آنها، بررسی راهکارهای بهبود و توسعه کانالهای توزیع زعفران در بازارهای هدف و نیازسنجی آموزشی تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران در کشور از جمله رویکردهایی است که باید در خصوص برندسازی اتخاذ شوند. 
علی شریعتی مقدم افزود: برندسازی می تواند زمینه صادرات محصول زعفران را افزایش دهد. تاکنون برای هزار تن زعفران تولیدی، واحدهای بسته بندی ایجاد شده است. 
وی ادامه داد: در حوزه زعفران تکثر تولیدکننده و صادرکننده وجود دارد و فضای کسب و کار متناسب با شرایط بازار و تولید در جهتی که برندها بر بازار مسلط شوند قرار نگرفته است. 
این صادرکننده گفت: از سوی دیگر مدل بازار ایران بگونه ای است که می توان کالاهای تقلبی را به سرعت تولید و عرضه کرد. زعفران یک کالای سنتی و ماده اولیه گران قیمت محسوب می شود که به سبب عدم برخورداری از دایره مصرف بالا، شرکتهای بین المللی بخش صنعت غذا در حوزه زعفران سرمایه گذاری زیادی نکرده اند. 
شریعتی مقدم افزود: اگر زعفران به عنوان ماده اولیه به ماده غذایی دیگری افزوده شود به مراتب مصرف کننده بیشتری داشته و ارزش آن ماده را افزایش می دهد. 
وی ادامه داد: سالانه 350 هزار تن زعفران در کشور تولید می شود که معادل 96 درصد از تولید این ماده گیاهی در جهان است و 75 درصد این میزان تولید خراسان رضوی می باشد. 
او مشهد گفت: پیشینه صدور زعفران ایران به زمان سامانیان برمی گردد و پیاز زعفران نیز از کشور ما خارج از مرزها رفته است. 
او همچنین به قاچاق پیاز زعفران به کشورهای دیگر اشاره و بیان کرد: کشوری مانند افغانستان تلاش کرده تا ضمن توسعه کشت زعفران به جای کشت خشخاش بخشی از بازار صادراتی ایران را به خود اختصاص دهد و در این راستا پیاز زعفران نیز به سرعت می تواند در آن کشور تکثیر شود. 
وی گفت: بهترین راه مقابله با قاچاق پیاز زعفران و حفظ بازارها تعمیق برندسازی در حوزه این محصول غذایی است. باید قدرت برندهای داخلی حوزه زعفران را بالا برد تا پشتوانه درازمدتی برای تولید این رسته از صنایع غذایی ایجاد شود. 
بشترین زعفران جهان با سه هزار سال سابقه کشت در شهرستانهای تربت حیدریه، زاوه، کاشمر، رشتخوار و مه ولات واقع در جنوب استان خراسان رضوی تولید می شود. سطح کنونی زیرکشت زعفران در جنوب خراسان رضوی حدود 70 هزار هکتار است. 

منبع: ايرنا