به گزارش اگزیم نیوز عصر دیروز چهاردهم اسفند مسعود نیلی، مشاور رییس جمهور در نشستی با عنوان «چشم انداز اقتصاد ایران در سال 96» که با همت دبیرخانه اتاق بازرگانی،صنعت، معدن و کشاورزی ایران برگزار شد به بررسی وضعیت اقتصادی در سال 96 پرداخت. مشاور اقتصادی رئیس جمهور گفت: در سال 95 کشور از ثبات اقتصادی در سطح کلان برخوردار بود، کاهش سطح تولید ناخالص ملی، ظرفیت های خالی تولید، برجام و تحول اقتصاد جهانی اقتصاد ایران را در به شکل منحصر به فردی درآورد که اظهار نظر در مورد آینده آن شجاعت لازم دارد.

نیلی افزود: در بهار و تابستان 1395 متقاضی شغل در بازار کار بر اساس مقایسه سالانه فصلی یک میلیون و 200 هزار نفر بوده و علیرغم ایجاد اشتغال 700 هزار نفری حدود 500 هزار نفر به بیکاران اضافه شده است. از طرفی تولید ناخالص داخلی بدون نفت در 40 سال گذشته در سال‌های 1355، 1367 و 1388 سه نقطه چرخش و در سال‌های 1373 تا 1374 و 1390 تا 1391 گرفتار شرایط بحرانی بوده است. 

مشاور رئیس جمهور در امور اقتصادی گفت: : درآمد سرانه غیرنفتی کشور در فاصله سال‌های 1355 تا 1367، 60 درصد کاهش یافته و دلایل این افت مربوط به کاهش ناخالص داخلی و افزایش قابل توجه جمعیت بوده است و از سال 1368 تا 1386 هم تولید ناخالص داخلی یک مسیر رشد نسبتا ناهموار را بجز در فاصله‌ سال‌های 1380 تا 1386 که درآمد سرانه دو برابر شده است طی کرده است و از سال 1386 تاکنون هم رشد متوقف شده و برآیند درآمد سرانه ما ثابت بوده است. 

مشاور رئیس جمهور در امور اقتصادی اظهار داشت: در مجموع ما توانستیم در تولید ناخالص ملی رشد قابل قبولی داشته باشیم. از سال 92 به بعد از آنجا که تورم سیر نزولی مستمری را طی کرد بنابران در مجموع از ثبات در اقتصاد کلان برخوردار بوده‌ایم.

وی اذعان داشت: در حالیکه در اوج تحریمها میانگین روزانه تولید نفت خام ما به 836 هزار بشکه در روز رسید که در نوع خود بی سابقه بود. بعد از توافق ژنو تولید ما به یک میلیون بشکه افزایش پیدا کرد و عملکرد شرکت نفت در این حوزه قابل تقدیر است. چرا که برگرداندن تولید یه قبل از تحریمها کار مشکلی است.

مسعود نیلی در ادامه محرکهای رشد اقتصادی در سال آتی را برشمرد و گفت: افزایش درآمدهای نفتی، ظرفیت های خالی تولید، تداوم آثار برجام و احتمال رونق در بخش مسکن عواملی است که در سال اینده بر اقتصاد تاثیر خواهند داشت. هر چند به نظر نمی رسد در بخش مسکن شاهد تحرک جدی باشیم.

نیلی گفت: از طرف دیگر به دلیل اینکه سطح تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا کرده بود و ظرفیت‌های خالی در اقتصاد وجود داشت بنابراین فعال شدن ظرفیت‌های خالی به ما کمک کرد تا علیرغم اینکه سرمایه‌گذاری در اقتصاد صورت نگرفت، تولید ناخالص داخلی افزایش یابد.

وی بیان داشت: برجام هم به ما کمک کرد تا دسترسی به بازار‌های جهانی داشته باشیم و تحولات اقتصاد جهانی هم به صادرات غیرنفتی ما کمک کرد. هر چند دو عدم قطعیت در این زمینه وجود دارد و آن عدم قطعیت خارجی که ناشی از انتخابات آمریکاست و نه تنها ایران بلکه دنیا بهت زده سساست های جدید دولت امریکاست. از طرفی ما با یک عدم قطعیت داخلی مواجه هستیم که به دلیل به پایان رسیدن دولت یازدهم و ایجاد فضای رقابتی است.

نیلی دلایل عدم توفیق کشور را به لحاظ اقتصادی برشمرد و گفت: توسعه آموزشی بدون ارتباط با توسعه کشور مساله مهمی است که در کشور ما ایجاد مشکل کرده است. تمام اتفاقاتی که در کشورهایی مثل لیبی و سودان و..و افتاد ناشب از تقابل بین اتموزش و اشتغال بود.

وی در ادامه با اشاره به چالش‌های اقتصاد ایران در دستیابی به رشد پایدار گفت: بحران منابع آب کشور، مسائل اجتماعی و زیست محیطی و صندوق بازنشستگی، بودجه دولت و نظام بانکی و بیکاری 6 عامل چالش اقتصاد ایران است که باید درمورد آنها حساب شده عمل کند

وی با اشاره به اینکه اگر اقتصاد سال 95 از نظر شاخص‌های اصلی اقتصاد کلان مورد ارزیابی قرار گیرد، شاخص‌های منحصر بفردی را نشان می‌دهد، گفت: رشد اقتصادی بالای 7 درصد، تک رقمی شدن حتمی تورم تا پایان سال و میزان اشتغال که یک رکورد را نشان می‌دهد، هر سه تصویری جذاب از اقتصاد را نشان می‌دهد. 

نیلی گفت: متوسط ورود سالانه به بازار کار ما تا پاییز 1393 کمتر از 60 هزار نفر بوده اما از پاییز 93 به این طرف به تفکیک هر فصل نسبت به مدت مشابه سال قبل ورود متقاضی به بازار کار به طور متوسط یک میلیون و 70 هزار نفر بود و در فصل اول و دوم سال 1395 (سالانه فصلی) متقاضی شغل به بازار کار یک میلیون و 200 هزار نفر بوده است و با وجود اشتغال 700 هزار نفری که در بازار کار ما در سال 95 ایجاد شده اما 500 هزار نفر به تعداد بیکاران اضافه شود این مساله یکی از جاهایی است که اموزش غیر مرتبط با توسعه را نشان می دهد. همچنین با رشد7.5 درصدی اقتصاد در سال 95 قدرت خرید مردم به سال 1380 رسید و این رشد بیانگر وضعیت مطلوب نیست بلکه بیانگر تغییر نسبت به سال گذشته بوده است.

نیلی افزود: بخش نفت همچنان در سال 96 می‌تواند به رشد ناخالص داخلی کمک کند اما این رشد محدود به 4 و اندی خواهد بود. براساس آمارهای بانک مرکزی ارزش افزوده بخش نفت در سال 95 از رشد 74.9 و 61.2 برخوردار بوده است.

وی افزود:. رشد اقتصادی سال 95 را مدیون سیاست خارجی دولت بوده ایم اما سال 96 تابع تصمیم گیریهای کیفی خواهد بود.

نیلی با بیان اینکه اقتصاد حافظه بلند مدت دارد و اثرات هر اتفاقی بعدها خود را نشان می‌دهد، افزود: علیرغم کاهش 30 درصدی درآمد سرانه نسبت به سال 55 مصرف نسبت به آن سال 1.5 برابر افزایش یافته است .یکی از عواملی که کاهش تولید ناخالص داخلی همزمان با تداوم مصرف شده این است که دارایی‌هایمان یعنی آب، هوا، صندوق بازنشتگی، نظام بانکی و دارایی‌های دولت را مصرف کرده‌ایم. 

مشاور رئیس جمهور در امور اقتصادی بیان داشت: دارایی آب را بدون اعمال کنترل مصرف کردیم و هم‌اکنون به کمبود آب مواجه شده‌ایم، منابع انرژی را به قیمت ارزان در اختیار مردم قرار دادیم و امور هوای قابل تنفس نداریم و زمانی منابع صندوق بازنشستگی توسط دولت استقراض شد و امروز دولت به این صندوق بدهکار است. 

وی با بیان اینکه مشکلات نظام بانکی، بودجه و منابع آبی در دهه‌های گذشته ایجاد شده است، گفت: همه در بوجود آمدن این شرایط نقش داشته‌اند و بنابراین همه باید در حل این مشکل نقش ایفا کنند و حل این مسائل مستلزم تشکیل گفتمان ملی فارغ از هیجانات سیاسی است اقتصاددانان و جامعه کارافرین باید با آگاهی و در راستای منافع ملی مشکلات را حل کنند چراکه این مسائل جای سیاسی بازی ندارد و مستلزم انسجام ملی است.هر چند امیدواری قطعی برای حل همه چالشهای مطرح شده وجود ندارد.

نیلی به مساله کسری بودجه دولت اشاره کرد و گفت بسیاری از مشکلات منشاء آن از  بودجه دولت و کمبود منابع است این مشکلات به نهادهای عمومی سرریز و سپس از نهادهای عمومی به بخش خصوصی سرریز می‌شود.