توسعه صادرات بر اساس قانون برنامه های توسـعه اقتصادي- فرهنگي و اجتماعي موتـور محركـه رشـد اقتـصادي و توسعه پايدار كشور محسوب می شود و حضور مداوم در بازارهاي بين المللي براي بسياري از كشورها به لحاظ سياسي و اقتصادي داراي اهميت بوده و به عنوان شاخصی در عملکرد بین المللی آنها به حساب می آید؛ لذا با توجه به پيچيدگي امر و افزایش حساسیت رقابتی، تصميم گيري مطلوب در این رابطه از اهمیت بالایی برخوردار شده است.

با این حال کارشناسان می گویند توسعه صادرات غیرنفتی با وضعیت کنونی قادر نخواهد بود اهداف مدنظر کشور را در برنامه های توسعه اقتصادی محقق کند و در این زمینه باید برخی ابزار فراهم شده و مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان نمونه چالش های کشور در مسیر توسعه صادرات به بازارهای جدید و یا ایجاد امکان بازاریابی و تسریع خدمات رسانی صادراتی برای صادرکنندگان کشور در اقصی نقاط جهان نیازمند شرکت های مدیریت خدمات صادرات است که در کشور ما اصولا از جایگاه شایسته ای برخوردار نیستند.

کامران امیدی کیا مدیر عامل شرکت گسترش تجارت برنا در خصوص ماموریت اصلی شرکت های مدیریت خدمات همانند برنا در گفتگو با اگزیم نیوز گفت: برنا یک شرکت مدیریت خدمات صادرات است که قرار است بستری را فراهم کند که شرکتهای تولیدی خرد و متوسط که تولید کیفی دارند اما از توان بازاریابی و صادرات برخوردار نیستند، حمایت شوند که در این مسیر این خدمات در قالب یک چارچوب مناسب و عادلانه ارائه می شوند.

 امیدی کیا خاطر نشان کرد: حلقه مفقوده حوزه صادراتی، شرکتهای خدمات صادراتی است. این همان ماموریتی است که شرکت برنا به عهده دارد. به گفته وی صادرات یک بحث فنی است و لازم است برای ورود به بازارهدف صادرات تحقیقات بازار انجام شود و  در ادامه مذاکره صورت بگیرد تا از میان شرکتهای مختلف بتوان یکی را برای صادرات کالا انتخاب کرد و صادرات را انجام داد.

کامران امیدی کیا اذعان داشت یک شرکت خرد و یا متوسط به دلیل عدم تسلط به فرایندهای فنی صادرات حاضر می شود همه ریسک ها را بپذیرد و با قیمت پایین تر کالای خود را عرضه کند و این در حالی است که نمی داند با این تصمیم چه ضرری در وهله اول به خود و در ادامه به سایر تولیدکنندگان  ایرانی در این حوزه وارد می کند.

 وی  گفت: شرکت خدمات مدیریت صادرات باید متناسب با هر محصول و هر صنعت ایجاد شود تا بازاریابی اختصاصی آن را انجام دهد. به گفته وی ما در حوزه کشاورزی تولید کنندگان  مختلفی در سراسر کشور داریم که هر کدام به تنهایی در یک کشور واحد بازاریابی می کنند، در حالی که باید تشکلی باشد که بتواند به صورت هماهنگ سیاست گذاری قیمت و سیاست گذاری بازارها را بدست بگیرد تا بتواند مجموعه تولیدات را یکدست کند و شرکت مدیریت خدمات صادرات این وظیفه را به عهده دارد.

به گفته امیدی کیا به نظر می رسد شرکت های مدیریت خدمات صادرات را باید مجدداً برای شرکت ها و تولیدکنندگان مختلف بازتعریف و معرفی کنیم زیرا نقش این شرکت ها در راهبری صادرات اهمیت بسیاری داشته و بسترهای صادراتی بیشتر و بهتری را ایجاد می کنند.

وی افزود: شرکت های مدیریت خدمات صادرات لزوماً تمامی خدمات را خودشان به صورت مستقیم ارائه نمی کنند؛ تحقیقات ، لجستیک ، مسائل حقوقی ، وصول مطالبات و نقل و انتقالات وجوه را می توان در این چارچوب ها مطرح کرد. ارکان اصلی این شرکت ها را باید تجارب و سابقه عملکرد به شمار آورد که در کنار تخصص گرایی و ایجاد شبکه های صادراتی می توانند همگرایی در صادرات را افزایش داده و در نهایت به هم افزایی توانمندی ها نیز منتهی شود.

وی با اشاره به این که متأسفانه مهمترین دلایل در عدم موفقیت شرکت های مدیریت خدمات صادرات را باید عدم وجود فرهنگ کار تیمی به شمار آورد گفت: در سایر کشورها این رویکرد توسط اتحادیه ها انجام می شود که البته یکی از وظایف اصلی آن ها محسوب می شود. در کشور ما نیز هم اکنون بانک توسعه صادرات مشتریان بزرگ صادراتی را شناسایی کرده و از آن ها حمایت می کند.

وی ادامه داد: در شرکت های کوچک و متوسط بررسی کرد که البته به این بخش از واحدهای تولیدی تسهیلات مالی اعطا شده ولی عموماً تسهیلات چاره کار نیست، بلکه نداشتن دانش صادراتی در واحدهای کوچک و متوسط را باید دلیل اصلی ضعف بسیاری از شرکت ها در امر صادرات به شمار آورد.

به گفته امیدی کیا از سوی دیگر باید به این مطلب نیز اشاره داشت که بسیاری از کالاهای خاص در بازارهای هدف توجیه صادراتی دارد هرچند که استراتژی صادراتی برای کالایی خاص لزوماً در کالا یا بازاری دیگر نمی تواند همان توجیه را داشته باشد. باید اولویت صادراتی تعریف کنیم و با تخصیص منابع درست ، استراتژی صادراتی دقیقی تعریف کنیم.

 مدیر عامل شرکت گسترش تجارت برنا گفت: برنا اولویت اصلی خود را روی محصولات کشاورزی گذاشته است و با تمرکز روی محصولات متنوع متوجه می شویم چه کسی تولید کننده مناسبی است. پس از بررسی، شناسایی، ارزیابی و اعتبار سنجی، نهایتا انتخاب می کنیم و بصورت نمونه کار می کنیم و اگر مناسب بود حجم کار را بالا می بریم.

امیدی کیا گفت: تصویری که از شرکت مدیریت خدمات صادرات ایجاد شده شفاف نیست. ما به هیچ عنوان قرار نیست رقیب بخش خصوصی باشیم. بلکه قرار است تسهیل کننده فضای صادراتی باشیم. برنا ماموریت دارد که بخش های مغفول تولید و صادرات را پوشش دهد که این بخشها کمتر مورد عنایت بخش خصوصی قرار می گیرند. محصولات کشاورزی که ریسک صادراتی زیاد و آورده کمی به نسبت زحمت آن دارند از این جمله هستند. وی ادامه داد: برنا سعی دارد برای این محصولات بسترسازی کند و بازار صادراتی فراهم کند و در نهایت آن را تحویل بخش خصوصی بدهد.

امیدی کیا درمورد پروژه مشترک برنا-چیگل که یک سامانه هادی اطلاع رسانی در حوزه معرفی کالا و خدمات صادراتی است گفت: در حوزه صادرات، صادرکنندگان در مورد محصولات ما بعنوان محصولاتی که از دیرباز ایرانی بوده اند و یا کیفیت ایرانی آنها شناخته شده است دچار نوعی سردرگمی بودند. سامانه چیگل فضایی برای ارائه و شناخت محصولات را فراهم آورده که می تواند در تسهیل امر صادرات کمک قابل توجهی کند. به گفته وی در ابتدای امر قرار بود این سامانه تنها بازار داخلی را پوشش بدهد اما با توجه به ظرفیت بازار صادراتی ایران این سامانه همزمان با معرفی محصولات ایرانی و بازاریابی اینترنتی، محصولات خارجی را نیز معرفی کند.

امیدی کیا گفت: خلا دیگر این بود که ما حدود 7 میلیون ایرانی در خارج از کشور داریم که بسیاری از آنها بسته به شرایط مختلف مشتری کالای ایرانی هستند. سامانه چیگل این امکان را فراهم می کند که محصولات داخلی حتی در سطح خرد به راحتی در اختیار این رده از مشتریان قرار بگیرد.

وی افزود:  made in china نمونه خارجی از این دست سامانه هاست که محصولات چینی را در بخشهای مختلف معرفی می کند. این سایت به برخی سایت های دیگر خدمات داده و با معرفی و آگاهی رسانی تجارت را در سطح وسیعی گسترش می دهد.  معرفی کالا در سایت made in china به این معنا نیست که همه کالای معرفی شده دارای کیفیت عالی هستند بلکه تنها سعی دارد شرکتهای تولید کننده را معرفی کند تا مشتریان با تعامل با آنها مابقی فرایند تجارت را پیگیری کنند.