ظرف حدود یک ماه قیمت دلار در بازار تهران از 3 هزار و 700 تومان به بالاتر از 4 هزار و 150 تومان رسیده است و حتی برخی معتقدند این نرخ تا 4 هزار و 200 تومان نیز افزایش خواهد یافت. پیش از این نیز اگزیم نیوز در گزارش هایی به بررسی این موضوع پرداخته و پیش بینی کرده بود که دلار به زودی به قیمت 4200 تومان خواهد رسید. در آن زمان تحلیل ما بر این بود که دولت به دنبال تک نرخی کردن ارز است و شرایطی را نیز برای این امر فراهم کرده اما نمی تواند به یکباره بهای دلار را افزایش دهد و ناچار است به بازار اجازه دهد تا قیمت را در یک دوره محدود و کوتاه مدت افزایش دهد. به همین دلیل نیز دست از حمایت بازار ارز برداشت و با محدودیت هایی که در مسیر عرضه ارز توسط بانک مرکزی ایجاد شد شرایط برای افزایش بهای دلار فراهم شد. حال به نظر می رسد زمان مناسبی برای تک نرخی شدن ارز فراهم شده اما اظهارات مسوولان مختلف نشان می دهد بانک مرکزی و دولت در تلاش است بر سر مسأله دخالت عمدی در افزایش نرخ ارز سرپوش بگذارد.

شب گذشته صمد کریمی در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به این که چهار عامل باعث شده قیمت ارز در حدود 17 درصد رشد کند به این عوامل پرداخت. به عقیده وی : تقویت ارزش دلار در بازارهای جهانی، افزایش تقاضا برای دلار تجارتی و مسافرتی، افزایش واردات و فعالیت های دلالان ارز از جمله علت های نوسانات نرخ ارز در دو ماه اخیر است و به زودی بهای ارز در بازار کنترل خواهد شد. این در شرایطی است که پیش از این نیز بانک مرکزی با اعلام این که شرایط بازار ارز هیجانی است بارها بر موقتی بودن این افزایش تأکید کرده بود اما بازار بی توجه به این سیگنال ها مرزهای جدیدی را به نام خود ثبت کرده است.

در این میان نگرانی هایی مطرح می شود. کارشناسان می گویند افزایش نرخ ارز در شرایطی است که تنها یکی از عوامل اصلی یعنی دخالت بانک مرکزی در بازار متوقف شده و عملا تقاضای جدیدی به بازار تزریق نشده است. صرافی ها معتقدند اگرچه برخی سعی دارند روند تقاضا در بازار ارز را افزایشی نشان دهند اما واقعیت آن است که این روند در مقایسه با گذشته با افزایش شدیدی روبرو نشده و اگرچه تقاضا کمی رشد داشته اما این رشد تقاضا تناسبی با رشد قیمت ندارد و نمی توان این موضوع را به گردن تقاضای بازار انداخت. در مقابل افزایش بهای جهانی دلار موضوع مهمی است اما بررسی های تاریخی نشان می دهند در کشور ما تقریبا هیچگاه قیمت دلار از بهای جهانی آن تبعیت نکرده مگر آن که بخواهیم تصور کنیم قرار است من بعد این تبعیت به ادبیات ارزی کشور اضافه شود. البته منطقا افزایش بهای جهانی دلار باید بهای این ارز را در کشور ما نیز تقویت کند.

در هر حال میزان رشد بهای دلار در برابر سبدی از ارزهای جهانی به 10 درصد نیز نمی رسد اما این افزایش در کشور ما از 17 درصد نیز گذشته و انتظار می رود تا 20 درصد نیز در هفته های آتی برسد که این نشان می دهد در بازار داخلی شاهد رشد بیشتر قیمت دلار در مقایسه با قیمت های جهانی هستیم لذا باید گفت موضوعات دیگری نیز مطرح است. کارشناسان معتقدند اگر این روند با ورود سفته بازها به بازار همراه شود می تواند قیمت را از مرزهای 5 هزار تومان فراتر ببرد؛ مسأله ای که در صورت عبور ارز از قیمت 4200 تومان دور از ذهن نیست. در این بین تأمین نیاز ارزی کشور از طریق سیستم بانکی یکی از موضوعاتی است که قرار است به کمک بازار بیاید و کنترل بازار را به دست بگیرد. رییس کل بانک مرکزی اخیرا با درخواست از شبکه بانکی تلاش کرده از این موضوع به عنوان یک راهکار استفاده کند که البته این موضوع نیز با حرف و حدیث هایی همراه است.

کارشناسان می گویند سیستم بانکی ارز کافی در اختیار ندارد که بخواهد بازار ارز را کنترل کند و اگر بانک مرکزی در این شرایط حاد از سیستم بانکی به منظور تأمین بازار حمایت نکند این طرح به زودی به سرنوشت اتاق مبادلات ارزی سال 91 مبتلا خواهد شد. در این بین مدیر اداره صادرات بانک مرکزی اعلام کرده قاچاق یکی از موضوعاتی است که به انحراف منابع ارزی از چرخه و افزایش بهای ارز منجر می شود، این در شرایطی است که طبق آمارهای غیر رسمی در دولت یازدهم رقم قاچاق بیش از 5 میلیارد دلار کاهش یافته است و این مسأله حتی تا 9 میلیارد دلار نیز اعلام می شود.

در این بین بررسی آمارهای 9 ماهه تجارت خارجی البته نشان می دهد رقم واردات در حدود 3 درصد رشد داشته اما این میزان رشد واردات که رقمی در حدود یک میلیارد دلار در 9 ماه می شود نمی تواند چنین تأثیر بزرگی بر کل بازار ارز داشته باشد؛ مضاف بر این که بیش از این رقم در صادرات غیرنفتی و نفت افزایش داشته ایم که می تواند حتی به مثبت شدن شکاف درآمدهای ارزی منتهی شود. در این راستا اما آنطور که پورابراهیمی گفته است روزیکشنبه هفته جاری مذاکراتی با رئیس بانک مرکزی درخصوص نوسانات بازار ارز انجام شده و توضیحات رئیس کل بانک مرکزی شنیده شد اما اقدامات دولت و بانک مرکزی در زمینه مدیریت بازار ارز کافی نیست و با توجه به بررسی لایحه برنامه ششم توسعه جلسه مشترکی با وزیراقتصاد و رئیس بانک مرکزی درخصوص بررسی نوسانات بازار ارز برگزار خواهد شد تا به دولت کمک شود التهاب ایجاد شده در بازار ارز بخوبی مدیریت شود.

وی درباره افزایش قیمت دلار در روزهای گذشته گفت:چند موضوع دراین خصوص مطرح است؛ یکی از موضوعات بحث تغییرات ارزش دلار در مقابل سایر ارزهاست. با توجه به سیاست‌های رئیس جمهور جدید امریکا برای تغییرات نرخ بهره در این کشور، پیش‌بینی می‌شود ارزش دلار نسبت به سایر ارزها با افزایش روبه‌رو شود که این عامل در بازار ایران نیز تأثیراتی داشت. وی گفت: معمولاً بخشی از ارز کشور از طریق فروش شرکت‌های پتروشیمی حاصل می‌شود و به دلیل اینکه این شرکت‌ها معمولاً در پایان سال علاقه دارند که منابع خود را برای پرداخت‌های سود سهام به کار بگیرند و از عرضه دلار وارداتی به بازار اجتناب می‌کنند و این در برهم خوردن تعادل بازار مؤثر بوده که باید مورد بررسی قرار گیرد.