از مهمترین چالش هایی که بخش خصوصی با آن دست به گریبان است عدم تامین مالی از سوی نظام بانکی است. بانکهای خصوصی حداقل منابع را به سرمایه گذاری اختصاص داده اند و بانکهای دولتی درگیر تکالیف از پیش تعیین شده دولتی و نظام مدیریتی پر اشکال خود هستند. در این میان آنچه بر سر بخش خصوصی بعنوان بازوی اقتصاد کشور می آید افتادن در رکود کمرشکنی است که به سختی آن را تحمل می کنند. مهندس رضا پدیدار از اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به عنوان یک فعال بخش خصوصی در این باره می گوید: سیستم بانکی بر اساس روال حرفه ای و تخصصی خودش عمل نمی کند.
در واقع شبکه بانکی بخشی از بازار سرمایه است و بازار سرمایه بر اساس فعل و انفعال گردش منابع باید عمل کند؛ درحالیکه سیستم ایران وارد فرایند بنگاه داری شده و این مساله با نظام متعارف بین المللی در تعارض است و این باعث شده به وظایف اصلی خودش در مسیر ورود به فرایند توسعه اقتصادی که یکی تولید و دیگری تجارت است، عمل نکند.
پدیدار هر دو بخش بانکداری خصوصی و دولتی را مبتلا به مساله بنگاه داری دانست و افزود: در حال حاضر صندوق های سرمایه گذاری و بازار بورس در مقایسه با نظام بانکداری عملکرد بهتری دارند و من معتقدم اول باید بانکداری را به سمت وظایف اصلی آن که همان امور بانکی و بازار سرمایه است ببریم. وی ادامه داد: اصولا بانکها در همه جای دنیا در فعالیت های زیرساخت توسعه ای تولید مشارکت می کنند و یا یک سهم تعریف شده بر می دارند و باعث تسهیل جریان فعالیت های اقتصادی و گردش سرمایه در تجارت می شوند و یا صرفا بصورت سرمایه گذار عمل می کنند.
پدیدار با اشاره به اینکه در ایران بانکها نقش سرمایه گذاری را ایفا نمی کنند به توضیح انواع تامین بانکی پرداخت و گفت: در بخش تامین بانکی توسط بانکها، بانک بر اساس عرف یک نرخ سود مشخص بر می دارد و در صورتی که بصورت سرمایه گذار وارد شود عملکرد چشمگیرتری خواهد داشت، ولی بانکهای ایران بانکهای سرمایه گذاری نیستند و در نظام بانکداری جهانی مشارکت بانکها جنبه مهمی از وظایف بانکداری است.
وی سهم بخش خصوصی را در جریان اقتصادی کشور اندک دانست و گفت: علت عدم موفقیت بخش خصوصی در جریان اقتصادی کشور، این است که حدود 40 درصد ترکیب سبد تنوع مدیریت اقتصادی دولتی، 23 درصد در اختیار صندوق های بازنشستگی ،21 درصد شرکت های خصولتی که بند نافشان به دولت بسته است و 16 درصد در دست بخش خصوصی است. معنای 16 درصد این است که بخش خصوصی عملا نمی تواند نقش مهمی در گردش سرمایه بازی کند که این ناتوانی دو دلیل عمده دارد؛ یکی تاقص بودن بازار سرمایه و در راس آن نظام بانکداری است و دیگر ترکیب تنوع سبد مدیریت اقتصادی کشور است.
پدیدار گفت: بانکهای خصوصی 15.8 درصد از منابع خود را برای تولید و بازرگانی اختصاص داده اند که در مقایسه با حجم تجارت کشور رقم قابل اعتنایی نیست و بقیه منابع خود را صرف بنگاه داری کرده اند. وی با اشاره به این که بانکهای دولتی نیز با توجه به اینکه از یک سو تخصیص منابعشان بر اساس دستورات دولتی و حکومتی است و از سوی دیگر باید بر اساس قانون تکلیف شده عمل کنند عملا اعتنایی به بخش خصوصی ندارند. به گفته وی مطالبات معوق و کمبود منابع از مشکلاتی است که بانکهای دولتی بیشتر با آن دست به گریبانند. این دلیلی ندارد جز نقص مدیریت و عملیات سیستم در بانکها. با وجود اینکه بانکهای خصوصی نیز در دام بنگاهداری افتاده اند اما عملکرد بهتری به نسبت بانکهای دولتی دارند. وی در نهایت گفت: به طور کلی بانکهای ایرانی در مقایسه با آنچه در دنیا بعنوان نظام بانکی شناخته شده تفاوت فاحش دارند و برای رسیدن به آنچه که بانکها در عمل باید به آن تبدبل شوند راه طولانی در پیش داریم.
نظر شما