ترسیم افق های روشن در پنجره تجارت جهانی در قدم اول نیازمند تثبیت پایه های اقتصادی در داخل کشور است. امکان سنجی صادرات محوری و ارزیابی مشکلات تولید در ایران یکی از اولویت های رشد و توسعه اقتصادی خواهد بود و در این بین اهمیت چرخه تولید و آسیب شناسی آن مهم ترین مولفه است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز و براساس آمارهای موجود، هزینه تولید در کشور ایران بسیار بالاتر از میانگین جهانی ارزیابی می شود. مشکلات زیرساختی و هزینه های فزاینده انگیزه تولیدکننده را برای تولید و توسعه کسب و کار سلب می کند و ترازوی اقتصاد کشور را بیش از پیش به سمت واردات محوری متمایل خواهد کرد. در چنین شرایطی است که دایره اقشار تولیدکننده و کارآفرین در جامعه هر روز کوچک تر می شود و سودآوری واردات و فعالیت های رانت جویانه انگیزه را برای از کار انداختن چرخه تولید کشور تقویت می نماید.
دکتر محمد قلی یوسفی، اقتصاد دان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با اگزیم نیوز به تشریح مشکلات تولید و علت یابی هزینه های فزاینده تولید پرداخته است. یوسفی در این باره می گوید: عوامل اثرگذار در هزینه بنگاه های دولتی و خصوصی متفاوت است و یکسری فاکتورهای مشترک برای هردو نوع بنگاه ها وجود دارد که برای تحلیلی هزینه بنگاه ها روی آنها متمرکز می شویم.
بی ثباتی سیاستی
عضو هیات علمی اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: بی ثباتی در سیاست های اقتصاد کلان یکی از اصلی ترین موانع در مسیر رشد تولید است. این موانع سیاستی شامل مساله هسته ای ایران نیز می شود که موجب ایجاد نااطمینانی در تصمیم های تولیدکنندگان خواهد شد. لذا بی ثباتی در مجموع سیاست ها باعث می شود بنگاه ها برای طراحی و تصمیم گیری در مورد فرایند تولید خود مطمئن نباشند. نوسانات سود بانکی در دوره های اخیر و بی ثباتی ارز مهم ترین فاکتورهای سیاستی در این زمینه هستند.
بیکاری پنهان
یوسفی گفت: وجود بیکاری پنهان دومین مساله مهم در افزایش هزینه های تولید است. مازاد نیروی کار در چرخه تولید بنگاه ها به این دلیل ایجاد می شود که میزان نیروی کار با فرض اشتغال کامل بنگاه جذب شده است اما بنگاه با این ظرفیت کار نمی کنند و به این ترتیب مازاد نیروی کار و هزینه دامن گیر تولیدکننده خواهد شد.
هزینه های زیرساختی و مالیات
یکی از مسائل مهمی که شاید کمتر به آن توجه شود موضوع توزیع مالیات ها در بخش های اقتصادی است. فعالیت های غیررسمی که عمدتاً در گروه خدمات قرار میگیرند مشمول نظام مالیاتی نشده اند و عمده بار مالیات ها بر دوش تولید و صنعت کشور است.
یوسفی در این باره گفت: مالیات های دولت و هزینه های زیرساختی مانند سود بانکی عوامل پردردسر تولیدکنندگان هستند. استهلاک ماشین آلات و قدیمی بودن کارخانه ها هزینه های تعویض قطعات و ترمیم چرخه تولید را افزایش می دهند.
وی افزود: مشکلات دسترسی و تهیه مواد خام وکالاهای موردنیاز وارداتی نیز از دیگر فاکتورهای هزینه زا در این بخش هستند. تحریم های اولیه و تشدید آنها با تحریم های هسته ای موجب شد مواد اولیه را بجای تولیدکنندگان خارجی از واسطه ها تهیه کنیم و این امر تا حد زیادی بر هزینه ها افزود.
به گفته این کارشناس ارشد مسائل اقتصادی، عوامل بالا برنده هزینه تولید در داخل باعث شده اند نتوانیم محصولات با کیفیت و قیمت مناسب به بازارهای جهانی عرضه کنیم و به این ترتیب توان صادراتی شدن را در عمده بخش های تولیدی بدست نیاورده ایم.
محمدقلی یوسفی افزود: ما سالها از اقتصاد جهانی دور بودیم و برای استقرار در بازارهای جهانی نیاز به بازاریابی بین المللی و شرکت در تقسیم کار بین المللی داریم.
وی ادامه داد: حضور ایران در عرصه جهانی تولید بدلیل مشکلاتی که در حوزه سیاست خارجی کامل حل نشده، با تعویق مواجه است و نتوانستیم آنطور که شایسته است وارد شبکه بین المللی تولید بشویم.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی در پایان گفت: سیاست های دولت سال هاست که در جهت حمایت از تولید نبوده است و ماموریت آنها در ارتباط با تولید تعریف نشده است. اولویت های دولت فعلی در سیاست های پولی و کنترل تورم پررنگ بوده و مشکلات تولیدی پابرجا مانده است.
گفتنی است دریافت تسهیلات بانکی به عنوان یکی از عمده ترین مشکلات تولیدکنندگان در باب هزینه های تولید مطرح می شود. این امر از دو بعد نرخ سود نامتناسب با سود تولیدکننده و همچنین بوروکراسی اداری و طولانی بودن فرایند دسترسی به وام دارای اهمیت است.
نظر شما